"არც ერთ ოლიგარქს, არსად არ უთამაშია ისეთი როლი, როგორსაც მაგალითად ივანიშვილი ასრულებს" - კორტნი

უკრაინამ და მოლდოვამ, გასული თვის მიწურულს, ევროკავშირის წევრობის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსი მიიღო. ასოცირებული ტრიოდან ერთადერთი საქართველოა, რომელსაც იმავე სტატუსის მისაღებად, ევროკავშირის მიერ წამოყენებული პირობების დაკმაყოფილება მოუწევს. მანამდე, ბრიუსელმა თბილისს ევროპული პერსპექტივა მიანიჭა.

12 პირობა, რომელიც ევროკავშირმა საქართველოს ხელისუფლებას, კანდიდატის სტატუსის მისაღებად წარუდგინა, სხვა პრობლემატურ საკითხებთან ერთად, მოიცავს პოლიტიკური პოლარიზაციის დასრულებას და დეოლიგარქიზაციას, დამოუკიდებელი სასამართლო სისტემის შექმნას, მედიაგარემოს გაუმჯობესებას და ადამიანის უფლებების პატივისცემას.

„მინდა განვაცხადო, რომ ჩვენი მთავრობა არის მობილიზებული, რომ დროულად შევასრულოთ ყველა პირობა, რომელიც იქნა განსაზღვრული ევროკავშირის მიერ იმისთვის, რომ რაც შეიძლება დროულად მივიღოთ კანდიდატის სტატუსი“ - განაცხადა საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი ღარიბაშვილმა 24 ივნისს.

ვაშინგტონში, ანალიტიკური წრეების წარმომადგენლები ამბობენ, რომ უკრაინის წინააღმდეგ რუსეთის ომმა, ევროკავშირის გაფართოების პოლიტიკა შეცვალა, თუმცა საქართველომ ეს შესაძლებლობა ვერ გამოიყენა.

„ატლანტიკური საბჭოს“ წარმომადგენელი, უკრაინაში შეერთებული შტატების ყოფილი ელჩი, ჯონ ჰერბსტი ფიქრობს, რომ საქართველოს ხელისუფლება უფრო ოპონენტებთან პოლიტიკური უპირატესობის შენარჩუნებითაა დაინტერესებული, ვიდრე ევროკავშირთან ურთიერთობის გაუმჯობესებით.

„საქართველოს პრობლემა დემოკრატიული უკუსვლაა, რომელსაც ბოლო წლების განმავლობაში ვხედავთ. იმ დონემდე, რომ მაღალი რანგის ქართველი ოფიციალური პირები, ევროპელი პოლიტიკოსების კრიტიკის გამო ბრაზობდნენ. უკრაინაში რუსეთის შეჭრით გამოწვეული ევროკავშირის პოლიტიკის ცვლილების ფონზე, ზოგად დემოკრატიულ უკუსვლასთან ერთად, ევროპელი პოლიტიკოსების კრიტიკით, საქართველოს ხელისუფლებამ საკუთარი თავი ჩააყენა მდგომარეობაში, სადაც უპირატესობის გამოყენება ვერ შეძლო", - ამბობს ის.

"ხელისუფლება უფრო ოპონენტებთან პოლიტიკური უპირატესობის შენარჩუნებითაა დაინტერესებული, ვიდრე ევროკავშირთან ურთიერთობების გაუმჯობესებით"

ჰერბსტი იქვე ამატებს, რომ საქართველოს ხელისუფლებას ცვლილებების შესაძლებლობა კვლავ აქვს. თუმცა, კითხვა ისაა, სურს თუ არა მას ეს.

"ეს არ არის საბოლოო მარცხი. თუ საქართველოს მთავრობას სურს გადახედოს დემოკრატიის ამ დარღვევებს, ალბათ ამის გამოსწორება შეუძლიათ. მაგრამ, მე ვფიქრობ, ისინი უფრო მეტად, ოპონენტებთან პოლიტიკური უპირატესობის შენარჩუნებით არიან დაინტერესებულნი, ვიდრე ევროკავშირთან ურთიერთობების გაუმჯობესებით“ - აცხადებს „ამერიკის ხმასთან“ საუბრისას ჰერბსტი.

ევროპელი ლიდერების მიმართ საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლების „ბრაზი“, რომლის შესახებაც ჰერბსტი საუბრობს, 9 ივნისს, ევროპარლამენტის მიერ მიღებულ კრიტიკულ რეზოლუციას მოჰყვა. მაშინ, საქართველოს მმართველი პარტიის წარმომადგენლთა ნაწილმა განაცხადა, რომ „უსამართლო ვალდებულებების“ შემთხვევაში, საქართველოს კანდიდატის სტატუსის მიღებაზე უარი უნდა ეთქვა.

სწორედ ამ მოვლენების საპასუხოდ, საქართველოში მოქმედმა თვრამეტმა არასამთავრობო ოგანიზაციამ ერთობლივი განცხადება გაავრცელა, სადაც ნათქვამი იყო, რომ ხელისუფლება არაკონსტიტუციურად მოქმედებდა. განცხადება ევროატლანტიკური ინტეგრაციის შესახებ, კონსტიტუციის 78-ე მუხლში არსებულ ჩანაწერზე მიუთითებდა. ჩანაწერი ამბობს, - „კონსტიტუციურმა ორგანოებმა თავიანთი უფლებამოსილების ფარგლებში მიიღონ ყველა ზომა ევროპის კავშირსა და ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციაში საქართველოს სრული ინტეგრაციის უზრუნველსაყოფად.“

„ნატოს წევრების დიდი უმრავლესობა, ასევე არის ევროკავშირის წევრი"

თუმცა, თუ საქართველო ვერ მოახერხებს, ევროკავშირის მიერ განსაზღვრულ ვადებში, მისივე წარმოდგენილი პირობები დაკმაყოფილებას, საფრთხე შესაძლოა არა მხოლოდ ევროკავშირში სვლას, არამედ ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციაში, ნატოში ინტეგრაციასაც შეექმნას.

საქართველოში შეერთებული შტატების მოქმედი და ყოფილი ელჩები ამბობენ, რომ ევროკავშირის პირობების დაკმაყოფილება, საქართველოსთვის ნატოში ინტეგრაციის გზაზეც მნიშვნელოვანი იქნება.

„ნატოს წევრების დიდი უმრავლესობა, ასევე არის ევროკავშირის წევრი. ამიტომ, რადგან საქართველომ ევროკავშირისგან ასეთი მკაფიო მითითებები მიიღო, თუ მას ნატოში შესვლა სურს, ვფიქრობ უნდა მიჰყვეს ევროკავშირის რჩევებს, კანდიდატის სტატუსის მისაღებად. ალბათ ეს არის საუკეთესო ნაბიჯი, რომლის გადადგმაც საქართველოს საკუთარი იმიჯის გასაძლიერებლად შეუძლია იმის საჩვენებლად, რომ მზადაა ნატოსა და ევროკავშირის წევრი გახდეს“ - აცხადებს „ამერიკის ხმასთან“ საუბრისას უილიამ კორტნი, 1995-97 წლებში საქართველოში აშშ-ის ელჩი.

რა გავლენა შეიძლება ჰქონდეს ევროინტეგრაციის გზაზე შექმნილ პრობლემებს, აშშ-საქართველოს ურთიერთობებზე

მოქმედი ელჩი, კელი დეგნანი კი ამბობს, რომ ნატო სამხედრო-პოლიტიკური ალიანსია, რაც ნიშნავს, რომ მას აქვს როგორც სამხედრო, ისე პოლიტიკური სტანდარტები, მოთხოვნილი რეფორმების შესრულება კი ალიანსში ინტეგრაციის პროცესსაც წაადგება.

ევროკავშირი საქართველოს მთავრობას სთხოვს ქვეყნის პოლიტიკურ და საჯარო ცხოვრებასა და ინსტიტუტებზე პერსონალური ინტერესების გადაჭარბებული ზეგავლენა აღმოფხვრას. ამ პროცესს ტერმინი დე-ოლიგარქიზაცია განსაზღვრავს. საქართველოს ხელისუფლება აცხადებს, რომ ერთადერთი ოლოიგარქი ქვეყანაში საქართველოს მესამე პრეზიდენტი, მიხეილ სააკაშვილია. ანალიტიკოსებს ამასთან დაკავშირებით განსხვავებული ხედვა აქვთ და ქვეყნის განვითარების ერთ-ერთ წინაპირობად, პოლიტიკური ოლიგარქიის დასასრულს ხედავენ.

„ვფიქრობ, უსაფრთხოდ შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოში ერთზე მეტი ოლიგარქია. მაგრამ ვფიქრობ ასევე მართალია, რომ არის ერთი კონკრეტული ოლიგარქი, რომელსაც ახლა უზარმაზარი გავლენა აქვს. ეს არ არის საიდუმლო“ - აცხადებს ჰერბსტი.

უილიამ კორტნი ფიქრობს, რომ დროა საქართველოში ინტერესებზე დაფუძნებული პოლიტიკა ჩამოყალიბდეს, რადგან ინდივიდებზე დაფუძნებული პოლიტიკა, რისი წინაშეც საქართველოს ბოლო 30 წლის განმავლობაშა, ნაკლებად ჯანსაღი პროცესია.

"არც ერთ ოლიგარქს, არსად არ უთამაშია ისეთი როლი, როგორსაც მაგალითად ივანიშვილი ასრულებს" - კორტნი

„ცხადია, გარკვეული გაგებით, ეს არის ივანიშვილის გადაჭარბებულ პოლიტიკურ როლთან დაკავშირებული საკითხი. როლთან, რომელსაც იქამდე სააკაშვილი თამაშობდა. დამოუკიდებლობის 30 წლის მანძილზე, საქართველოს ერთმანეთის მიყოლებით ჰყავდა გამსახურდია, შევარდნაძე, სააკაშვილი, ივანიშვილი, რომლებმაც გადაჭარბებული როლი შეასრულეს. უკრაინას ჰყავდა ეკონომიკური ოლიგარქები, რომლებსაც ჰქონდათ გარკვეული პოლიტიკური გავლენა, მაგრამ არც ერთ ოლიგარქს, არსად არ უთამაშია ისეთი როლი, როგორსაც მაგალითად ივანიშვილი ასრულებს. ასე რომ, დე-ოლიგარქიზაცია ნამდვილად გულისხმობს საქართველოში გარკვეული პიროვნებების დიდი პოლიტიკური როლის შემცირებას და პოლიტიკის ჩამოყალიბებას, რომელიც ინტერესებზეა დაფუძნებული და არა ინდივიდებზე, პიროვნებებზე. მაგალითად, ნორმალურ დემოკრატიებს აქვთ კონსერვატიული, ლიბერალური პარტიები. საქართველოში კი პოლიტიკური პარტიები პიროვნებებზე, ინდივიდებზე დგას. ინსტიტუციურად ეს ნაკლებად ჯანსაღი პროცესია, ვიდრე ინტერესებზე დაფუძნებული პოლიტიკა“ - ამბობს კორტნი.

პრობლემები, რომლებიც საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაციის გზაზე შემაფერხებელ ფაქტორად იქცა, გასულ წლებში, არაერთხელ გამხდარა ვაშინგტონის შეშფოთების მიზეზიც. სწორედ ამიტომ, ანალიტიკოსები ფიქრობენ, რომ ამ ფაქტორებმა გავლენა შესაძლოა ამერიკა-საქართველოს პარტნიორულ ურთიერთობებზეც მოახდინოს.

„შეერთებულ შტატებს საქართველოსთან ძალიან კარგი ურთიერთობა აქვს - არსებით მხარდაჭერას უწევს და ასევე, ჩვენ ვაფასებთ ფაქტს, რომ საქართველო შესანიშნავი პარტნიორი იყო, როდესაც ახლო აღმოსავლეთში ოპერაციებს ვაწარმოებდით. მაგრამ, შეერთებული შტატები ასევე ღრმად ერთგულია დემოკრატიის მიმართ და ვაშინგტონმა საქართველოში დემოკრატიის უკუსვლა შენიშნა. ამის გამო, არა მხოლოდ მთავრობა, არამედ კონგრესშიც საქართველოს ბევრი მეგობარი გამოთქვამდა ჩივილს. ამიტომ, ვფიქრობ რომ საქართველოზე ხედვა ვაშინგტონიდან, ძალიან ჰგავს ბრიუსელის ხედვას თბილისზე. ბოლო ორი წელი, არ იყო საქართველოს დემოკრატიისთვის კარგი. ეს არ ნიშნავს, რომ ჩვენ აღარ ვართ საქართველოს პარტნიორები, მაგრამ ეს ნიშნავს იმას, რომ გარკვეული ცვლილებები გვჭირდება - ვგულისხმობ, რომ საქართველო წმინდა დემოკრატიულ განვითარებას უნდა დაუბრუნდეს“ - აცხადებს „ატლანტიკური საჭოს“ წარმომადგენელი, ჯონ ჰერბსტი.

საქართველოს ხელისუფლებამ, კონსტიტუციაში გაცხადებული მისწრაფების მისაღწევად, ევროინტეგრაციის გზაზე პროგრესისთვის, 12 პირობა ექვს თვეზე ნაკლებ დროში უნდა შეასრულოს. სწორედ ექვსი თვის თავზე, გადახედავს ბრიუსელი, ქვეყნის პროგრესს.

სად დგას საქართველო ევროინტეგრაციის გზაზე?