შეერთებულ შტატებში შემზარავი ტერაქტიდან, რომელმაც მთელი მსოფლიო შეძრა, 20 წელი გავიდა. 11 სექტემბრის ტერარქტს 2996 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა და ათასობით დაშავდა. თავდასხმას ამერიკის ავღანეთში შეჭრა და ტერორიზმის წინააღმდეგ გლობალური ომი მოჰყვა. შეერთებულმა შტატებმა ორი ათწლეულის თავზე ავღანეთი დატოვა. იქ ვაშინგტონის და მოკავშირეების მისია დასრულდა. ავღანეთიდან გასვლაზე, ქაბულის დაცემასა და იმაზე, თუ როგორ შეცვალა საგარეო პოლიტიკა 11-მა სექტემბერმა, "ამერიკის ხმის" ჟურნალისტი, ანი ჩხიკვაძე, გადაცემისთვის "ხედვა ვაშინგტონიდან", ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს ყოფილ დირექტორს, გენერალ დევიდ პეტრეუსს ესაუბრა. პეტრეუსი ავღანეთში აშშ-ის შეიარაღებული ძალების მთავარსარდალი იყო და ამერიკის არმიაში კარიერის 40 წელი დაჰყო.
პირველ რიგში, რა განცდა გამოიწვია თქვენში ქაბულის კადრებმა, რა განცდა იყო ეს ადამიანისთვის, რომელსაც ოთხი ათწლეულის სამხედრო კარიერა აქვს და რომელიც წლების მანძილზე მუშაობდა ავღანეთში?
სხვადასხვა კადრები ვიხილეთ, ერთ-ერთი იყო, როცა ორი ავღანელი c-17-იდან ვარდებოდა, რომელსაც ეჭიდებოდნენ იმ იმედით, რომ ავღანეთიდან გაეღწიათ. გარდა ადამიანური ტრაგედიისა, რომლის საშინელებასაც ეს კადრები აჩვენებს, ის ასევე მიუთითებს, თუ რამდენად სასოწარკვეთით სურდათ იმ ქვეყნის დატოვება, რომლის სათავეშიც თალიბანი ბრუნდება. თუმცა, ასევე ვიხილეთ კადრები ამერიკული სატვირთო თვითმფრინავის, სადაც იმისთვის რომ რაც შეიძლება მეტი ავღანელისთვის მიეცათ საშუალება ბორტზე ასულიყო, სკამებიც კი აიღეს, ყველა ძირს იჯდა...
ქაბულის დაცემის კადრები, რომლებიც დომინირებდა მსოფლიო პრესაში, ქაოსის კადრები იყო, არსებობდა სხვა გზა [ავღანეთის საკითხის] გადასაჭრელად?
ალტერნატივები არსებობდა, შეერთებული შტატების არმიამ ეს ალტერნატივები წარადგინა. ისინი ამბობდნენ, რომ შესაძლებელი იყო ამერიკის ჩართულობის შენარჩუნება 2500-3000 სამხედრომდე, დრონების, საჰაერო მხარდაჭერის და სადაზვერვო ინფორმაციის მობილიზებით. ეს საშუალებას შექმნიდა, რომ ავღანეთის ეროვნული ძალების მხარდაჭერა გაგრძელებულიყო. [პენტაგონში] იცოდნენ, რომ როცა კოალიცია და კონტრაქტორები... ქვეყანას დატოვებდნენ, ადგილზე არავინ არ დარჩებოდა, ვინც ავღანეთის შეარაღებული ძალებს გაჭირვებაში გადაარჩენდა.
ვიხილეთ, თუ რამდენად მწირი იყო ჩვენი წვლილი, ასი ათასობით ავღანელი სამხედრო მოსამსახურის ბრძოლაში, რომლებიც საკუთარი ქვეყნისთვის წირავდნენ თავს. ძალიან ბევრი მათგანი, 60 000 დაიღუპა, უმეტესობა - ბოლო 6-8 წელში.
ეს იყო ალტერნატივა, რომელიც არ იქნა არჩეული და ჩვენ ავღანეთი დავტოვეთ... და ახლა ის რეალობა გვაქვს, რაც არის.
უკეთესად შეგვეძლო? ნამდვილად. ბევრია ვინც ახლა ამაზე საუბრობს. თუმცა, ეს ეტაპი დასრულდა და უფრო მნიშვნელოვანია, რომ წინ ვიყუროთ, გადავწყვიტოთ, რა იქნება ჩვენი შემდგომი ჩართულობა ავღანეთში, როგორ გავაკონტროლებთ ალ-ყაიდას და “ისლამურ სახელმწიფოს”, რომელიც უფრო გაძლიერდა მას შემდეგ, რაც თალიბანმა ციხეებიდან პატიმრები გაათავისუფლა. როგორ მივაღწევთ იმას, რომ ავღანეთი კვლავ არ გახდეს მათი თავშესაფარი, როგორც 11 სექტემბრის დროს, როცა ქვეყანას თალიბანი მართავდა.
კრიტიკოსები ამბობენ, რომ ამერიკელი სამხედროების ავღანეთში დატოვება შეუძლებელი იყო, და რომ ეს შეერთებულ შტატებს უსასრულოდ დატოვებდა მუდმივ ომში. ეთანხმებით ამას? რამდენად არსებობდა სხვა გზა იმისთვის, რომ ამერიკას ავღანეთის ცენტრალური მთავრობის ჩამოშლა თავიდან აეცილებინა?
შეერთებულ შტატებში ეს არ იყო შიდაპოლიტიკურად მნიშვნელოვანი საკითხი. ვაშინგტონში ავღანეთიდან ჩვენი ძალების გამოყვანას არავინ არ აპროტესტებდა. 18 თვის განმავლობაში საბრძოლო მოქმედებებში მსხვერპლი არ გვქონია. მე იმ ადამიანების რიგებს ვეკუთვნი, ვინც ფიქრობს, რომ ჩვენ შეგვეძლო ამ ვითარების შენარჩუნება გრძელვადიანად, როგორც ეს [სამხრეთ] კორეის შემთხვევაში გავაკეთეთ, სადაც 30 000-ზე მეტი სამხედრო იმყოფებოდა ათწლეულების განმავლობაში. ამის მსგავსად, ევროპაში თითქმის 70 წელია რაც ათიათასობით ამერიკელი ჯარისკაცია განთავსებული. ხოლო იაპონიაში 10 000 სამხედრო გვყავს.
ჩვენ სამხედროები მსოფლიოს ბევრ წერტილში გვყავს. მართალია არა აქტიურ საბრძოლო მოქმედებებში, როგორც ავღანეთში, თუმცა შენარჩუნება აქაც შეგვეძლო.
უნდა აღვნიშნოთ ამ ადმინისტრაციის დამსახურება, რომ მათ სირიაში, წინა ადმინისტრაციის ყოყმანის შემდეგ, ძალები დატოვეს. [თეთრმა სახლმა] შეამცირა ერაყში ჩვენი ძალები, თუმცა იქ მათ ინარჩუნებენ, ხოლო სომალიში ამერიკელი სამხედროები დააბრუნეს... დღეს, აფრიკის სხვადასხვა ქვეყანაში, ექსტრემისტებთან საბრძოლველად 7000-მდე ამერიკელი სამხედროა განლაგებული.
ისლამურ ექსტრემიზმთან ბრძოლამ ბოლო 20 წელი ის გვასწავლა, რომ საჭიროა მათზე თვალი გეჭიროს. ეს ერაყში ნათლად გამოჩნდა. იქიდან ძალები გამოვიყვანეთ და შემდეგ მათ იქ უკან დაბრუნება მოგვიწია, რადგან ერაყის უსაფრთხოების ძალებმა მოადუნეს ყურადღება, ისლამურ სახელმწიფოსთან ბრძოლის მხრივ.
როცა ხედავ, რომ ისლამისტები ძალას იკრებენ, და აქვთ შესაძლებლობა ტერორიზმის და ექსტრემიზმის ექსპორტის, საჭიროა მათ წინააღმდეგ იმოქმედო. საუკეთესო შემთხვევაში ეს შესაძლებელია მასპინძელი ქვეყნის ძალების გაძლიერების, ტრეინინგის, გაწვრთნის, შეიარაღების და საჰაერო დახმარების მიწოდების მეშვეობით.
ავღანეთის ვითარება არ იყო მსგავსი, მაგალითად, ვიეტნამისა, სადაც ჩვენი ჩართულობის გაგრძელება შეუძლებელი იყო. ვიეტნამის ომის დროს, ამერიკის მოსახლეობაში, წინააღმდეგობა მაღალი იყო. ის ვერ გაგრძელდებოდა. ავღანეთი ამ მხრივ არ ჰგავდა ვიეტნამს.
სად იყო ბოლო 20 წლის განმავლობაში მთავარი შეცდომა დაშვებული? იყო ეს სახელმწიფოს მშენებლობის პროცესის დაწყება, მიზნების არასწორად განსაზღვრა, თუ გასვლის სტრატეგიის არქონა? ვისი ან რისი ბრალი იყო ეს?
ბევრი წარმატების მიღწევასთან ერთად, ბევრი შეცდომა იქნა დაშვებული. წარმატების მაგალითებია თალიბანის ჩამოგდება, როცა მათ უარი განაცხადეს, ალ-ყაიდას თავშესაფრის განადგურებაზე და ოსამა ბინ ლადენისთვის სამართლის აღსრულება...
თუმცა, ბევრი შეცდომაც დავუშვით. ყველაზე მნიშვნელოვანი ამ კუთხით, ავღანეთიდან ყურადღების გადატანა იყო. 2010 წლამდე, 9 წლის თავზეც კი, ჩვენ იქ არასწორი სტრატეგია გვქონდა...
ჩვენ ავღანეთში შევედით, წარმატებას მალევე მივაღწიეთ, თუმცა იქვე არასწორად, ნაკლები ჩართულობის სტრატეგია ავირჩიეთ, იმის ნაცვლად რომ თავიდანვე ავღანეთის ძალების განვითარებაზე გვეზრუნა.
ისინი, ვინც სახელმწიფოს მშენებლობის პროცესს აკრიტიკებენ, რას ფიქრობენ, როგორ უნდა შეასრულოს მასპინძელმა ქვეყანამ ის დავალებები, რასაც შენ მათ ნაცვლად ასრულებ, თუ უსაფრთხოების ძალებს არ გაწვრთნი და შეაიარაღებ? როგორ გადასცემ მათ საბრძოლო ველზე საქმეს, თუ სახელმწიფო ინსტიტუტები არ არსებობს? ვინ შეასრულებს იმ საქმეს, რასაც შენ ასრულებ, თუ მთავრობა ჩამოაგდე? ძალების ეტაპობრივად შემცირებას როგორ შეძლებ?
[ავღანეთიდან] გამოსვლის გადაწყვეტილებასთან ერთად, ადვილი იყო იმის გათვლა, იქ რა შეიძლებოდა მომხდარიყო. ბევრი ადმინისტრაციას აფრთხილებდა კიდეც. რამდენად იყო ეს ამერიკის ადმინისტრაციის ჩავარდნა? რატომ ვერ მოახერხეს იმის გათვლა, თუ რა მოხდებოდა, მაშინ როცა ეს ადვილი მისახვედრი იყო?
შეიძლებოდა თუ არა ამის თავიდან არიდება? ზოგიერთი ჩვენგანი ამაზე თვეებით ადრე საუბრობდა, მე ვამბობდი, რომ მეშინოდა არამარტო იმის, რომ ვინანებდით გამოსვლის გადაწყვეტილებას, არამედ გასათვალისწინებელი იყო, [გამოსვლის] ფსიქოლოგიური ფაქტორიც, რასაც შეიძლებოდა ავღანეთის უსაფრთხოების ძალების და ინსტიტუტების ჩამოშლა გამოეწვია. და სწორედ ეს მოხდა...
იმ წუთში, როცა ავღანელი სამხედროები და ადგილობრივი მთავრობები გააანალიზებდნენ, რომ მათ დასახმარებლად არავინ მოდიოდა, გასაგები იყო, რომ ისინი იმას იზამდნენ, რასაც ავღანელები საუკუნეების განმავლობაში აკეთებდნენ: გარიგდებოდნენ. თვეების წინ ვამბობდი, რომ მეშინოდა, რომ ვითარება ასე შეიცვლებოდა და ასეც მოხდა.
როგორ ფიქრობთ, რა გავლენას ახდენს [ავღანეთში მომხდარი] შეკავების პოლიტიკაზე სხვაგან, მაგალითად რუსეთთან და ჩინეთთან მიმართებაში და ასევე, კონკრეტულად საქართველოს და უკრაინის შემთხვევაში?
ვერ უარვყოფ, რომ ამან ამერიკის სანდოობა შეარყია. უნდა იყო რეალისტური და აღიარო ეს, და ვფიქრობ ამერიკის მთავრობა ასეც იქცევა... საგარეო პოლიტიკის კუთხით, სწორია ის, რომ [თეთრი სახლი] ჩინეთის პირისპირ მოკავშირეების გაერთიანებას ცდილობს.
ეს მოიცავს შესაძლო შეკავების სტრატეგიას. შეკავება უკავშირდება შენი მტრის აღქმას, იმას, თუ რა შესაძლებლობები გაქვს შენ და რამდენად გსურს მათი გამოყენება. [ჩინეთი] ახლა ინდოეთ-წყნარ ოკეანის აუზში ჩვენს შესაძლებლობებთან გათანაბრებას ცდილობს.
მნიშვნელოვანია, რომ მომხდარმა არ დააყენოს კითხვის ნიშნის ქვეშ ჩვენი მზაობა გამოვიყენოთ ჩვენივე შესაძლებლობები. ზოგიერთი ქვეყანა იტყვის, რომ ნახეთ, ამერიკას სურვილიც კი არ აქვს ავღანეთში 2500-3500-მდე სამხედრო დატოვოს. ხომ ვამბობდით, რომ ისინი დაღმასვლას განიცდიან. ვაშინგტონში ეს იციან, თუმცა ამას საჯაროდ არ იტყვიან. მათ უნდა იპოვონ გზა ამ წარმოდგენებთან გასამკლავებლად. დარწმუნებული ვარ, ამაზე მუშაობენ კიდეც.
ჩვენი ლიდერები ახლა მსოფლიოს გარშემო მოგზაურობენ, მადლობას უხდიან ცალკეულ ქვეყნებს, ევაკუაციაში მათი წვლილისთვის და კიდევ ერთხელ ცდილობენ იმის ხაზგასმას, რომ შეერთებული შტატები სანდო პარტნიორია.
როცა საქმე უკრაინას ეხება თქვენ ნახეთ, რომ უკრაინის პრეზიდენტი ახლახან იყო ვაშინგტონში. ეს უმიზეზოდ არ მომხდარა. ამერიკას სურს აჩვენოს უკრაინისადმი მისი ერთგულების სიღრმე, მაშინ როცა რუსი სამხედროები, მისი სუროგატები და სეპარატისტები აღმოსავლეთ უკრაინის საზღვარზე, დონბასში რჩებიან და ყირიმი ოკუპირებული აქვთ.
რაც შეეხება საქართველოს, ჩვენ კარგად ვიცით, რომ რუსული ჯარი რჩება აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ორივე, [საქართველო და უკრაინა] ეცადოს მსგავსი ავანტიურიზმის შეკავებას. შეერთებული შტატები მათ გვერდით იდგება ამ საქმეში.
მოდით აქვე გეტყვით, რომ საქართველოს მიმართ უზარმაზარი და უღრმესი მადლიერების განცდა მაქვს, იმისთვის რაც საქართველომ ერაყსა და ავღანეთში გააკეთა. მე იმ დროს მეთაური ვიყავი. ალბათ ერთადერთი ამერიკელი მთავარსარდალი ვარ, რომელიც ორ ომში მეთაურობდა ქართულ ძალებს.
2007 წლის დასაწყისში, მახსოვს, საქართველოს წარმომადგენელი ჩემთან ჩამოვიდა ბაღდადში. ერაყში სამხედროების განთავსებას ვიწყებდით და მეგონა მოვიდოდა და მეტყოდა, რომ იქნებ მათთვის ძალიან უსაფრთხო ადგილი იპოვოთო, რადგან სხვა ყველა ამას გვთხოვდა. თუმცა, მან პირიქით, მითხრა, რომ უნდოდა ეს ყოფილიყო ღირებული მისია, არ უნდოდა უბრალოდ შიდა პერიმეტრის დაცვად დამეყენებინა ქართველი სამხედროები. თქვა, მინდა ჩვენი ჯარები ველზე იყვნენ, ტერიტორიას იცავდნენ, ერაყელ ხალხს ეხმარებოდნენ და მისიაში წვლილი ჰქონდეთო. მე მეგონა რომ არასწორად მითარგმნიდნენ.
ვუთხარი, ხომ იცით, რომ აქ რთული ტერიტორიები გვაქვს-თქო, მან მითხრა: ქართველებიც რთული სამხედროები არიანო. და ასე გავანაწილეთ ქართველები რთულ ნაწილში...
მათ შესანიშნავად იბრძოლეს. ვფიქრობ ეს მათთვისაც კარგი პროფესიული გამოცდილება იყო, ჰქონდათ შესაძლებლობა გამოეყენებინათ შეიარაღება, დაყრდნობოდნენ ე.წ. „ინფორმაციის შეგროვების, მეთვალყურეობის და დაზვერვის“ პროცესს, ახლო საჰაერო მხარდაჭერას, მიეღოთ მონაწილეობა სპეცოპერაციებში, სადაზვერვო საქმიანობაში და ა.შ.
იგივე შეეხება ავღანეთსაც. ჩვენ ქართველები ჰელმანდის პროვინციაში, ამერიკის საზღვაო ქვეითებთან ერთად განვალაგეთ. მათ მძიმე დანაკარგები განიცადეს. მახსოვს, ერთი მაიორი ბრძოლისას დაიღუპა. მე ამის შემდეგ წავედი [ქართული] ბატალიონის სანახავად, რათა დავრწმუნებულიყავი, რომ ყველაფერი კარგად იყო, ხელი მომეხვია მათთვის. ისინი ძალიან მიზანდასახულნი და მტკიცენი იყვნენ. პროფესიონალები და ძალზედ უნარიანნი. ჩემი ცხოვრების ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პრივილეგია ორ ომში ქართველი ჯარისკაცების სარდლობა იყო.
ამის შემდეგ საქართველოს რამდენჯერმე ვეწვიე, სხვადასხვა პოზიციებზე ყოფნისას, მათ შორის, როცა ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს დირექტორი ვიყავი. მე საქართველომ ჯილდოც კი მომანიჭა. კიდევ ერთხელ, ძალიან მადლიერი ვარ, რომ ეს შესაძლებლობა მქონდა.
ბატონო გენერალო, თქვენ ხშირად საუბრობთ ამერიკელების თავგანწირვაზე ამ ომში. ამ კუთხით, ხშირად მოკავშირეებზე საუბრისას თავს იჩენს ნარატივი და პროპაგანდა, რომ მისიის დასასრულის გათვალისწინებით, რამდენად ღირდა მსხვერპლი ამად? რას ეტყოდით მოკავშირეებს როგორიც საქართველოა, იყო ეს ღირებული?
ნამდვილად. ის რაც შეერთებული შტატების ფორმიანმა კაცებმა და ქალებმა და ყველა სხვა ქვეყნის კოალიციურმა ძალებმა გააკეთეს, ნამდვილად კეთილშობილი მისია იყო. ისინი მოხალისეები იყვნენ. მათ დადეს ფიცი, რომ იმსახურებდნენ ომის ჟამს. იცოდნენ, რომ მათ საომარ ზონაში გააგზავნიდნენ. ზოგიერთი მათგანი არა ერთხელ არამედ, ორჯერ და სამჯერ იყო გაგზავნილი საომრად. მე მათ მიმართ განსაკუთრებულ პატივისცემას ვგრძობ. მათვის პრივილეგია იყო მიეღოთ მონაწილეობა მათზე უფრო დიდ მისიაში, მათი ქვეყნისთვის ძალიან მნიშვნელოვან დროს. მეც ასე ვგრძნობდი თავს. ჩვენი შვილი, რომელიც ავღანეთში მეორე რანგის ლეიტენანტად, ოცეულის ლიდერად მსახურობდა სადესანტო ბრიგადაში და შემდეგ ამერიკის არმიის რეინჯერებთან ერთად იყო იქ რამდენჯერმე, ასევე ფიქრობს. ჩუმი სიამაყით გულზე ხელს არ ვირტყამთ. თუმცა, ყველა ვინც მსახურობდა, მათი ოჯახები, რომლებმაც მისიას ბოლომდე შესწირეს თავი, უნდა ამაყობდნენ.
ის თუ როგორც დასრულდა [ავღანეთის სამხედრო კამპანია] არანაირად არ აყენებს ჩრდილს იმ შესანიშნავი, ახალგაზრდა ამერიკელების, ქართველების და კოალიციის სხვა წევრების წვლილს რთულ მისიაში, რთული მტრის წინააღმდეგ.
ბევრი ქვეყნისთვის, მათ შორის უკრაინისთვის და საქართველოსთვის ეს ომი იყო დემონსტრაცია იმისა, რომ ისინი თამაშობდნენ როლს დასავლეთის უსაფრთხოების არქიტექტურაში და დასავლეთის უსაფრთხოებაში მათი წვლილი შეჰქონდათ. დღეს გვესმის კრიტიკა, განსაკუთრებით პრეზიდენტ ბაიდენის მიმართვის შემდეგ, რომ ამერიკა სხვა ქვეყნებსაც ასე მიატოვებს, მიუხედავად იმისა, რომ ახლა მათ გვერდით დგას. როგორ უპასუხებდით ამ კრიტიკას, განსაკუთრებით საქართველოს და უკრაინის კონტექსტში?
ეს უსაფუძვლოა. ფაქტები აჩვენებს, რომ ჩვენ დავრჩით ერაყში, [პრეზიდენტი ბაიდენი] ერაყიდან არ გამოსულა. ის ვიცე-პრეზიდენტი იყო, როცა ერაყიდან გასვლას ვაპირებდით და შემდეგ უკან დაბრუნება მოგვიწია. ვფიქრობ მას კარგად ესმის, რომ ეს არასწორია... იგივე შეეხება სირიას და იმ წერტილებს აფრიკაში, რომელზეც ვსაუბრობდი. მან დააბრუნა ჯარები სომალიში, საიდანაც მისმა წინამორბედმა ისინი გაიყვანა. ვფიქრობ ამ ადმინისტრაციას ესმის, რომ თვალი უნდა გეჭიროს და შიგადაშიგ ზეწოლა განახორციელო ისლამისტურ ექსტრემისტულ დაჯგუფებებზე, წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი გაძლიერდებიან, როგორც ეს ერაყში „ისლამური სახელმწიფოს“ შემთხვევაში მოხდა.
შეერთებული შტატების ერთგულება უკრაინისა და საქართველოს მიმართ მყარია. კიდევ ერთხელ, სწორედ ამიტომ ვიხილეთ პრეზიდენტი [ვოლოდიმირ] ზელენსკი ვაშინგტონში. როგორც იმ ადამიანმა, ვინც საქართველოს იცნობს, ყოფილა საქართველოს სამხედრო აკადემიაში და მაშინდელ პრეზიდენტთან ერთად ვერტმფრენით თუ მანქანით, მთელი ქვეყანა მოვლილი აქვს, უნდა ვთქვა, რომ [საქართველოს და ამერიკას] შორის თანამშრომლობა ძალიან მჭიდროა.
ავღანეთის დატოვებიდან არასწორი დასკვნები არ უნდა გავაკეთოთ. ეს გადაწვეტილება, რომ გაიგო, უნდა იცოდე წარსული ისტორია. მე პრეზიდენტ ობამას დროს ჯერ ცენტრალური სარდლობის მეთაურის, შემდეგ ავღანეთში მთავარსარდლის და მოგვიანებით ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს ხელმძღვანელის პოსტი მეკავა, და მათ მსგავსად, ვინც ამ ისტორიაში მონაწილეობდა, გაკვირვებული არ ვარ, მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება სხვა შეხედულება გვქონდა იმაზე, როგორ უნდა წავსულიყავით წინ.
20 წელი გავიდა 11 სექტემბრიდან, როგორ შეცვალა ამ ტრაგედიამ ამერიკის საგარეო პოლიტიკა?
ჩვენ რამდენიმე სამხედრო მისიაში ჩავერთეთ, რომელშიც სხვა გარემოებაში არ ჩავერთვებოდით. არ შევიდოდით ავღანეთში... შემდეგ ერაყს მივაპყარით ყურადღება. გახსოვთ ალბათ, რომ ჩვენ ერაყის შეკავებას ვცდილობდით, ჩრდილოეთსა და სამხრეთ ნაწილებში „არასაფრენი ზონები“ გვქონდა. თუმცა ზოგს ვაშინგტონში გაუჩნდა განცდა, რომ საქმე ბოლომდე უნდა მიგვეყვანა. ეს განცდა 9/11-ის თავდასხმამ გაამძაფრა.
არ უნდა დაგვავიწყდეს 11 სექტემბრის შემდგომი კონტექსტი, არსებობდა განცდა, რომ მოსალოდნელი იყო კიდევ უფრო უარესი, რომ უფრო მეტი თავდასხმა მზადდებოდა. ეს განცდა ძალზედ რეალური იყო. ასევე იყო პაკისტანიდან ბოსნიის ტერიტორიის გამოყენებით ევროპაში თავდასხმების საშიშროება. სადაზვერვო ინფორმაცია მძიმე სურათს აჩვენებდა. ახლა იმ ცოდნით რაც გვაქვს და ამ გამოცდილებით, თუ გაიხედავ უკან, შეიძლება თქვა, რომ სხვანაირად უნდა მოვქცეულიყავით. თუმცა მათ, ვინც ამას ამბობს, კონტექსტი უნდა გაითვალისწინონ, რომელშიც ეს გადაწყვეტილებები იყო მიღებული.
რამდენად არის ეს მისია შესრულებული, თუ შეიძლება კიდევ ერთხელ ვიხილოთ ავღანეთი, როგორც ტერორისტების ნავსაყუდელი?
ექსტრემიზმის წინააღმდეგ მისია უნდა გაგრძელდეს. ვფიქრობ, ამ საკითხზე ფართო კონსესუსია. თუ ექსტრემისტებზე თვალი არ გეჭირება, ისინი მოახერხებენ გადაჯგუფებას და სერიოზულ პრობლემას შექმნიან, როგორც მაგალითად ისლამური სახელმწიფოს შემთხვევაში ერაყში. ისინი სირიასაც მოედნენ და პირველი ისლამური ხალიფატი ჩამოაყალიბეს. ვერ იტყვი, რომ მისია შესრულებელია. შეგიძლია თქვა, რომ ახლა მისია კარგად მიდის, მაგრამ ის უნდა გაგრძელდეს. სწორედ ამიტომ არ ვხმარობ სიტყვებს „შესრულებული მისია“, „გამარჯვება“, თუ “წარმატება“...
თქვენ ბოსნია ახსენეთ, 1990-იან წლებში იქ და ზოგადად საერთაშორისო არენაზე ამერიკა აქტიური იყო. მოგვიანებით ვიხილეთ 11 სექტემბერი, ორი საგარეო კამპანია ავღანეთსა და ერაყში, და შემდეგი ორი ათწლეული, სამივე მომდევნო ადმინისტრაცია, ამ კამპანიების დასრულებაზე ფოკუსირდებოდა, სამივე მათგანის შემთხვევაში ვხედავდით სამხედროების სახლში დაბრუნების და [საერთაშორისო არენაზე] ჩართულობის შემცირების მიდრეკილებას. ეს კი ბევრ ქვეყანას აშფოთებს.
გასაგებია, რომ პოლიტიკოსებს არ სურთ დაუსრულებელი ომები, არც ჯარისკაცებს არ სურთ ეს. ჯარისკაცების შემთხვევაში ეს სურვილი უფრო დიდია, რადგან ისინი იხდიან საფასურს და მათ უწევთ თავგანწირვა. პირველ რიგში, ასეთი ომები ჯერ უნდა ჩააცხრო და მხოლოდ მერე შეგიძლია ისინი დაასრულო. მაგრამ, უნდა დაასრულო ისე, რომ არ დაგჭირდეს უკან მიბრუნება ან რესურსების გრძელვადიანად გაღება.
მე ყოველთვის ვფრთხილობდი იმის აღწერისას, რაც ჩვენ ავღანეთში გავაკეთეთ. ჩვენ არ დაგვისრულებია იქ დაუსრულებელი ომი. ჩვენ ავღანეთის მიწაზე არ დაგვისრულებია დაუსრულებელი ომი ისლამური ექსტრემისტებს წინააღმდეგ. ეს ომი გაგრძელდება. ვერ დავასრულეთ ამერიკის ჩართულობა [საბრძოლო] ველზე ამ დაუსრულებელ ომში. მნიშვნელოვანია დავინახოთ სხვაობა რიტორიკასა და რეალობას შორის, რადგან კიდევ ერთხელ, ავღანეთში კვლავ მოგიწევს ჩართული იყო.
ეს ის ადმინისტრაციაა, რომელიც ამბობს, რომ ამერიკა დაბრუნდა. ამერიკამ ურთიერთობების გამოცოცხლება დაიწყო მის პარტნიორებთან და მოკავშირეებთან. ჩვენ დავბრუნდით ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციაში, პარიზის კლიმატურ შეთანხმებაში, ვცდილობთ ირანის ბირთვულ შეთანხმებაში დაბრუნებას და დავბრუნდით სომალიში. ამიტომ, ყურადღება უნდა მიაქციო რას აკეთებს შეერთებული შტატები გლობალურად და არა მხოლოდ იმას, რა მოხდა ერთ [ავღანეთის] სცენაზე, ისლამისტური ექსტრემისტების წინააღმდეგ.
Facebook Forum