ჯერჯერობით, არც სახელმწიფო და არც არასამთავრობო სექტორს არ უცდიათ დაეთვალათ ის კოლოსალური ზარალი, რომელსაც განსაკუთრებით საშიში მავნებელი - ამერიკული თეთრი პეპელა (Hyphantria cunea) საქართველოს სოფლის მეურნეობას წლიდან წლამდე აყენებს.
სპეციალისტებს ამ ეტაპზე მხოლოდ იმის თქმა შეუძლიათ, რომ 1976 წლის შემდეგ, როცა ეს მავნებელი პირველად სამტრედიის რაიონში გამოჩნდა, ამერიკულმა პეპელამ გავრცელების ჯერ არნახულ მასშტაბებს მიაღწია.
წელს, მავნებელმა თითქმის მთლიანად მოიცვა გურიის, სამეგრელოს, აჭარის ტერიტორიაზე არსებული მწვანე საფარი და სულ უფრო შესამჩნევი იყო მისი გადაადგილება იმერეთის ტერიტორიის სიღრმეში.
ამერიკული თეთრი პეპელა 300-ზე მეტი სახეობის მცენარეს აზიანებს. დაზიანებულ მცენარეზე პირველ ეტაპზე, მოსავლიანობა იკლებს, მეორე-მესამე წელს კი ხე საერთოდ შეიძლება გახმეს.
ივნისიდან მოყოლებული საშიში მავნებლის შემოსევისგან დაზაფრული მოსახლეობა დახმარებას მთავრობისგან ელოდა.მათ შორის იყვნენ, ჩხოროწყუელი ზურაბ პაპავა და ბათუმელი ვაჟა თებიძე
ზურაბ პაპავა: “ამერიკული თეთრი პეპელა შემოგვესია, როგორც იტყვიან და თუ არ იქნა ზომები მიღებული, მომავალ წელს არც ხილი იქნება, არც თხილი იქნება და საერთოდ დიდი საშიშროების წინაშე დგას მოსახლეობა. უკვე ოჯახში შემოდის მავნებელი და არის შემთხვევები რომ საკვებსაც კი აფუჭებს. არის უკიდურესი მდგომარეობა.“
ვაჟა თებიძე: „შეგვჭამა მატლებმა, სახლებში მოდიან, ხეზე ვერ ახვალ. მთელი ხეხილი, მსხალი იქნება, ვაშლი, ბალი თუ ლეღვი ყველაფერი შეჭამა ამ მატლმა! გაგვანადგურა! მთავრობა არ გვყავს, არავინაა ჩვენი პატრონი. უკვე კვერცხი დადო და დაიმალა მატლები.“
ჯერ კიდევ 1994 წელს მიღებული „მავნე ორგანიზმებისგან მცენარეთა დაცვის შესახებ“ კანონის მიხედვით, მავნებლის წინააღმდეგ ბრძოლა სოფლის მეურნეობის სამინისტროში შემავალ, სურსათის ეროვნულ სააგენტოს ევალება.
სააგენტოს ინფორმაციით, დაზიანებული მცენარეების ქიმიური დამუშავება დასავლეთ საქართველოს თერთმეტ მუნიციპალიტეტში მოხდა. სულ 20 ათასამდე ჰექტარი ფართობი შეიწამლა. ეს ღონისძიებები სააგენტომ ჯერ კიდევ 14 სექტემბერს დაასრულა.
ამერიკული თეთრი პეპელა ზაფხულში ივნისსა და აგვისტოში, ორ თაობას იძლება. ერთ მავნებელს ნახევარ მილიონამდე შთამომავალიც კი შეიძლება ჰყავდეს, შესაბამისად, მავნებლის საწინააღმდეგო ღონისძიებები ეფექტური რომ არც ამჯერად იყო, ამას არც სურსათის ეროვნულ სააგენტოში უარყოფენ.
სააგენტოს წარმომადგენელი ზურაბ პატარიძე ამბობს, რომ სახელმწიფოს კანონით არც ევალება და არც შეუძლია, ყველა კერძო კარ-მიდამოების ქიმიური დამუშავება და ეს თავად მოსახლეობამ უნდა გააკეთოს
„წელს, კლიმატური პირობების გამო იყო ცოტა პრობლემები. კარგი ამინდების გამო ამერიკული პეპელა ძალიან მასიურად გამოვიდა. პირველ ეტაპზე, ამერიკული პეპელა დებს კვერცხს და აკეთებს აბლაბუდას, რომელიც მექანიკურად ადვილი შესაძლებელია რომ მოიჭრას და განადგურდეს, რაც ხელს შეუშლის მთელ ხეზე მავნებლის გავრცელებას.
მოსახლეობას რო გამოეჩინა უფრო მეტი ძალისხმევა უფრო მეტი შედეგი გვექნებოდა და არ იქნებოდა მავნებლის ასეთი მაშტაბური გავრცელება.“
ამერიკული თეთრი პეპელა, რომელიც პირველად 1770 წელს აღწერეს, ფართოდ არის გავრცელებული ამერიკის კონტინეტზე. ბოლო საუკუნის განმავლობაში მავნებელმა, ამერიკის შეერთებული შტატების გარდა, კანადიდან მექსიკამდე ტერიტორია მოიცვა.
1940 წელს, ამერიკული პეპელა ევროპის ტერიტორიაზე შეამჩნიეს, ვარაუდობენ, რომ ის ბებერ კონტინენტზე სასოფლო-სამეურნეო ტვირთის გადაზიდვის გზით მოხვდა. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, აღმოჩნდა რომ მავნებელი უკვე მთელ ევროპაში იყო მოდებული.
1952 წელს, ამერიკულმა პეპელამ საბჭოთა კავშირში შეაღწია, პირველად უკრაინაში, 1976 წელს კი უკვე საქართველოშიც გამოჩნდა. მხოლოდ ერთი პეპლის ერთი გენერაციის მატლებს, დაახლოებით 500 ცალს, 60 დღის განმავლობაში, 15 წლის ხის ფოთლების მთლიანად შეჭმა შეუძლიათ.
აღმოსავლეთ ევროპაში მავნებლის გავრცელების სისწრაფე წელიწადში საშუალოდ 30-40 კილომეტრს შეადგენს, ხოლო, იქ სადაც ქიმიური შეწამვლა არაეფექტურია, გაცილებით სწრაფად ვრცელდება. მაგალითად, მოლდოვაში მავნებელმა წელიწადში 102 კილომეტრი დაფარა. აგრარულ მეცნიერებათა დოქტორი ნანა მიროტაძე ამბობს
„სამწუხაროდ, ძალიან მოეწონა ჩვენი კლიმატი, მოდებულია მთელ საქართველოში, არა მხოლოდ დასავლეთში. ეს მავნებელი უკვე შემჩნეულია ლაგოდეხის, ყვარლის და გურჯაანის რაიონებში.
მასიურად არის მოდებული ტყის მასივებზე, მის გავრცელებას, ტყის მოვლის სამუშაობის ჩამორჩენაც უწყოს ხელს. აუცილებელია, რომ მავლებლის საწინააღმდეგო ღონისძიებებს ჰქონდეს სისტემატიური და არა ფრაგმენტული ხასიათი.“
სამომავლოდ, სოფლის მეურნეობის სამინისტრო ამერიკული თეთრი პეპლის წინააღმდედ ბრძოლაში ჩინური გამოცდილების გაზიარებას აპირებს. იგეგმება ჩინეთში გავრცელებული ფუტკრის - ჩუიოია ქუნია იანგის Chouioia Cunea Yang საქართველოში გავრცელება.
ჩინელი მეცნიერების კვლევებმა აჩვენა, რომ ეს ფუტკარი ამერიკული პეპლის ბიოლოგიური მტერია, ის პეპლის ჭუპრს ანადგურებს, რითაც მავნებლის გამრავლებას ხელს უშლის. ამ მიზნით, ჩინური ფუტკრის გამრავლება უკვე მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში მოხდა, მათ შორის, უკრაინასა და ირანში, თუმცა როდის განხორციელდება ეს პროექტი საქართველოში უცნობია.
ჯერჯერობით, სოფლის მეურნეობის სამინისტრო მოსახლეობას მხოლოდ იმას ურჩევს, რომ მავნებლები ან მექანიკურად გაანადგურნონ ან ამინდის აციებას დაელოდონ.
