ბაგრატის ხელახლა აშენების იდეა პრეზიდენტ სააკაშვილს ეკუთვნის, 2008 წელს, სააკაშვილმა მეორე საპრეზიდენტო ფიცის ცერემონიალისთვის სწორედ ბაგრატი შეარჩია. მკაცრად განსაზღვრულია, რომ ბაგრატის ხელახლა აშენებაც სააკაშვილის საპრეზიდენტო ვადაში უნდა დასრულდეს.
ქუთაისის სიონის ფონდის აღმსარულებელი დირექტორი ზურაბ ქაჯაია ირწმუნება, რომ ტაძარი "პირვანდელი ბრწყინვალებით" აღდგება და მხოლოდ ერთი თანამედროვე ელემენტი დაემატება - ლიფტი:
„ფაქტიურად, ძირითადში იქნება ისე, როგორც პირვანდელი ბრწყინვალებით იყო, ზოგიერთი ნიუანსები ექნება თვითონ იუნესკოს მიერ შეტანილი.
ლიფტი გაკეთდება, რომელსაც ის დატვირთვა ექნება, რომ ზემოთ სადაც რიტუალები მიმდინარეობს იქ ლიფტით მოხდეს ასვლა. 24 მეტრია მანდ სიმაღლე. თანამედროვეობამ მოიტანა ეს ამბავი და მეათე საუკუნეში რო ყოფილიყო ლიტფები, მაშინაც გაკეთდებოდა, ვინაიდან ეს აუცილებელი ატრიბუტია დღეს.“
ისტორიული წყაროების მიხედვით, ბაგრატის გენიალური ტაძარი, რომელიც გაერთიანებული საქართველოს პირველმა მეფემ ბაგრატ მესამემ მეათე საუკუნეში ააგო, მე-17 საუკუნის ბოლომდე, უვნებლად იდგა.
ცნობილი ქართველი ისტორიკოსის ვახუშტი ბატონიშვილის ცნობით, 1692 წელს ბაგრატი თურქებმა ააფეთქეს, გაძარცვეს და იარაღის საწყობად გადააკეთეს. 1770 წელს ბაგრატიდან თურქები იმერეთის მეფე სოლომონ პირველმა განდევნა, თუმცა ბრძოლების შედეგად ტაძარი კიდევ უფრო დაზიანდა.
1775 წელს მეფე სოლომონმა ტაძრის სამხრეთ კარიბჭე აღადგინა. ბაგრატის პირვანდელი სახე არცერთმა ისტორიულმა დოკუმენტმა არ შემოგვინახა (ყველაზე გვიანდელი ჩანახატები რუს მხატვარ ჩერვენცოვს მე-19 საუკუნის 30-იან წლებში აქვს გაკეთებული - ზ.წ), ეს იყო ერთ-ერთი მიზეზი რომ 1952 წელს ცნობილმა ქართველმა რესტავრატორმა გიორგი ცინცაძემ ტაძარს არა რესტავრაცია, არამედ კონსერვაცია ჩაუტარა.
1994 წლიდან ბაგრატის ნანგრევები გელათთან ერთად იუნესკომ მსოფლიო კულტურული საგანძურის სიაში შეიყვანა. 2009 წლიდან კი როცა, ბაგრატის რეკონსტრუქცია, არქიტექტორ ივანე გრემელაშვილის პროექტით დაიწყო, იუნესკომ ბაგრატის ტაძარი საფრთხის ქვეშ მყოფი ძეგლების სიაში გადაიყვანა და რეკონსტრუქციის შეჩერება მოითხოვა.
ქართულმა მხარემ, კულტურის სამინისტროსა და საპატრიაქროს ჩათვლით, რეკონსტრუქცია მაინც გააგრძელა.ხელოვნებათმცოდნე გოგი ხოშტარია იმ სპეციალისტების რიცხვს მიეკუთვნება, რომლებიც ამბობენ, რომ საქართველომ ბაგრატის ტაძარი უკვე დაკარგა
„რანაირადაც ზუსტად არ უნდა მიზდევდე იმ ფორმებს მაინც ეტყობა ხელოვნურობა, ეს ის ორგანიზმი არ იქნება! შეუძლებელია ზუსტად იმის აღდგენა! დავუშვათ არის ანტიკური ქანდაკებები, ცხვირი მომტვრეული აქვს, აიღე და მიაწებე ის ცხვირი..რატომ არ აწებებენ არსად?!
ეს ხელოვნურობა ბაგრატს უკვე ეტყობა, ეს არ იქნება ბაგრატის ტაძარი ეს იქნება მიშას ტაძარი! მაგის ამბიციას კიდე ტაძართმშენებლობა სჭირდება. კლავენ, მეფე ბაგრატ მესამის არაჩვეულებრივ კათედრალს“
ბაგრატის რესტავრაციის მომხრენი, მათ შორის კულტურის მინისტრი ამტკიცებს, რომ იუნესკოსთან ყველა პრობლემა მოგვარებულია და ბაგრატს მსოფლიო კულტურული საგანძურის სიიდან ამოღება არ ემუქრება.
ამავე დროს, ნიკა რურუა ამბობს, რომ იუნესკო მიმდინარე რეკოსტრუქციის 2014 წლამდე შეჩერებას ითხოვს, რაც ოფიციალური თბილისისთვის მიუღებელია. საერთაშორისო ორგანიზაციის ძეგლებისა და ღირსშესანიშნავი ადგილების საბჭოს საქართველოს ეროვნული კომიტეტის ხელმძღვანელი ნატო ცინცაბაძე ამერიკის ხმასთან ამბობს
„თუ ის პროექტი, რომელიც ეხლა ხორციელედება შეთანხმებულია მსოფლიო მემკვიდრეობის ცენტთან.. აქ ორი ვარიანტია, არის ეს პროექტი შეთანხმებული ან არ არის.. მაშინ მემკვიდრეობის ცენტრს მოუწევს მოძებნოს ფორმულირება რომ მოთხოვოს ქვეყანას, გაკეთდეს ახალი დასაბუთება - ბატრატის გამორჩეული უნივერსალური ღირებულებისა.
ვინაიდან, ბაგრატი თავის დროზე, იუნესკოს სიაში შევიდა როგორც ქართული არქიტექტურის გამორჩეული ნიმუში. დღეს ის ამ ტიპოლოგიას და დასაბუთებას ვეღარ აკმაყოფილებს. ამიტომ უნდა მოხდეს მისი ფასეულობის ახალი დასაბუთება. აი ამ პროცედურის დროს მსოფლიო მემკვიდრეობის ცენტრი დატოვებს ბაგრატს სიაში თუ ამოიღებს ძნელი სათქმელია.“
რატომ არ იქნა ბაგრატის რესტავრაციის ყველა დეტალი თავიდანვე იუნესკოსთან შეთანხმებული? რატომ მოხდა იუნესკოს წარმომადგენლის ჩართვა პროექტში მხოლოდ რესტავრაციის ბოლო ეტაპზე?
