კუბილიუსი: პრობლემებს ვხედავ "ქართულის ოცნების" პოლიტიკურ ქცევასა და რიტორიკაში

საქართველოს მთავრობის ზოგიერთი წევრისა და ქართული ოცნების ყოფილი დეპუტატების, ამჟამად საზოგადოებრივი მოძრაობა "ხალხის ძალას" დამფუძნებლების მხრიდან, დასავლეთის კრიტიკა გრძელდება. საუბარი არ წყდება არც ე.წ მეორე ფრონტის საქართველოში დაწყებაზე, რომელშიც "ქართული ოცნება" ოპოზიციასა და საქართველოს დასავლელი პარტნიორების ნაწილს ადანაშაულებს.

ამ ბრალდებებს ევროპარლამენტარი და ლიეტუვის ყოფილი პრემიერ-მინისტრი ანდრიუს კუბილიუსი აბსურდულს უწოდებს და მოუწოდებს საქართველოს მთავრობას, მკაფიოდ დააფიქსირონ აქვთ თუ არა პრო-დასავლური გეზი და შესაბამისად იმოქმედონ.

უფრო ვრცლად ამ თემებზე ევროპარლამენტარმა "ამერიკის ხმასთან" ინტერვიუში ისაუბრა.

-ბატონო კუბილიუს, დიდი მადლობა ინტერვიუსთვის. მინდა ჩვენი საუბარი ევროკომისიის პრეზიდენტის, ურსულა ფონ დერ ლეიენის განცხადებით დავიწყო. მან ევროკავშირის არაწევრ რამდენიმე ქვეყანას, მათ შორის საქართველოსაც მიმართა და თქვა, რომ ევროპის მომავალი ამ ქვეყნების გარეშე არასრულია. რა მნიშვნელობა აქვს ასეთ განცხადებას ისეთი ქვეყნებისთვის, როგორიც საქართველოა?

-ქალბატონი ფონ დერ ლეიეინის ერისადმი მიმართვა, ნამდვილად ძალიან ძლიერი და კარგი გამოსვლა იყო. ვიტყოდი, რომ ის ორ თემას ეძღვნებოდა, უკრაინას და რა თქმა უნდა, ენერგოკრიზისს. მაშინ, როდესაც ის უკრაინაზე საუბრობდა, ნათელი იყო, რომ ძალიან ძლიერი განცდებით იყო მოსული. როგორც თავად, ისე კომისიის წევრებიც, ლურჯ და ყვითელ ფერებში იყვნენგამოწყობილი. მოწვეული იყო უკრაინის პირველი ლედი, ოლენა ზელენსკაც.

მისი [ურუსლა ფონ დერ ლეიენის] განცხადება ძალიან ნათელი იყო: უკრაინა ევროკავშირის წევრი გახდება. მან, რა თქმა უნდა, გაფართოების პოლიტიკაზეც ისაუბრა. გასაკვირი არაა, რომ ის მოიცავს როგორც უკრაინას, ისე მოლდოვას და ვიმედოვნებ, რომ საქართველოსაც და დასავლეთ ბალკანეთსაც. ვხედავთ, რომ ახლაე ვროკავშირის მხრიდან ახალი სტრატეგიული იმპულსია. ასეთი მკაფიო სიტყვებით მხოლოდ ურსულა ფონ დერ ლეიენი არ საუბრობს, რამდენიმე კვირის წინ, გერმანიის კანცლერმა, სოციალ-დემოკრატმა ოლაფ შოლცმაც, მსგავსი განცხადება გააკეთა.

ჩვენთვის, ბალტიისპირეთის ქვეყნების, ცენტრალური ევროპისთვის ეს ისაა, რასაც ყოველთვის ვცდილობდით: აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების, უკრაინის, მოლდოვისა და საქართველოს მიმართულებით გაფართოებას. ჩვენთვის რაც ახლა ხდება, თითქმის დაუჯერებელია.

რა თქმა უნდა, ეს მიიღწევა, უპირველეს ყოვლისა, უკრაინის გადაწყვეტილებით, რომ იბრძოლონ აგრესიისგან თავის დასაცავად. თუმცა, ამას სარგებელი მოაქვს სხვა ქვეყნებისთვისაც, მათ შორის საქართველოსთვის. ასე რომ, ახლა ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ეს მომენტი არ დაიკარგოს.

უკრაინასთან, ისევე როგორც მოლდოვასთან დაკავშირებით, ჩვენთვის მეტ-ნაკლებად ყველაფერი გასაგებია. მათი ნება, მათი პოლიტიკური ლიდერების ნება ძალიან ნათელია და ისინი ყველაფერს აკეთებენ, რომ ევროკავშირის წევრები გახდნენ. თუმცა, საქართველოს შიდა პოლიტიკური პრობლემები გვანერვიულებს და გვაფიქრებს, როგორ განვითარდება მოვლენები. ამიტომაც, ხანდახან კრიტიკული განცხადებების გაკეთება გვიწევს ხოლმე.

-თქვენ ახსენეთ, რომ ახლა შესაძლებლობების ფანჯარაა ღია, რომ საქართველოსა და სხვა არაწევრი ქვეყნებისთვის განსაკუთრებული მომენტია ევროკავშირის გაწევრიანებასთან მისაახლოებლად. გაქვთ თუ არა იმის განცდა, რომ საქართველოს მთავრობა ყველაფერს აკეთებს, ან საქართველოს მთავრობა ოპოზიციასთან და სამოქალაქო საზოგადოებასთან ერთად, ყველაფერს აკეთებს, რომ ამ მომენტს ჩაეჭიდოს და გამოიყენოს ეს შანსი? რა პრობლემებს, რისკებს ხედავთ ამ გზაზე?

-პრობლემებს ვხედავ პოლიტიკურ ქცევასა და რიტორიკაში, რომელსაც, პირველ რიგში,"ქართული ოცნება" იყენებს, ვინაიდან ისინი არიან პასუხისმგებელი საქართველოს პროგრესზე.

ევროკომისიისა და ევროსაბჭოს კრიტიკული შენიშვნების შემდეგ და მას შემდეგ, რაც ძალიან ნათელი პირობები ჩამოუყალიბეს [საქართველოს] ე.წ 12-პუქტიან მოთხოვნებში, სადაც მარტივადაა ნათქვამი, რომ პოლარიზაცია პრობლემაა, რომ ოლიგარქები პრობლემაა, მე ველოდი, რომ "ქართული ოცნება" შეცვლიდა ქმედებებს. ველოდი, რომ ისინი მოიწვევდნენ ოპოზიციას, მოიწვევდნენ არასამთავრობო ორგანიზაციებს და ოპოზიციასთან შეთანხმდებოდნენ ძალიან კონკრეტულ, საჭირო ნაბიჯებზე.

როგორც მინიმუმ, იმის მიხედვით, რასაც ქართული მედიიდან ვხედავთ, ისაა, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ პოლარიზაციის გაღრმავება დაიწყო. მათ ოპოზიციის დადანაშაულება დაიწყეს, რომ ოპოზიცია საქართველოს მტერია და ა.შ. ეს ძალიან არასწორი მიდგომაა.

ველოდი, რომ "ქართული ოცნება" და მთავრობა, ზედმეტსაც კი გააკეთებდნენ იმისთვის, რომ ეჩვენებინათ, რომ ისინი მართლაც მზად არიან იმ 12 პრობლემის აღმოსაფხვრელად, რომელზეც კომისიამ და საბჭომ მიუთითეს და აჩვენებდნენ საქმის კარგად კეთების შესაძლებლობებს სამოქალაქო საზოგადოებასა და ოპოზიციასთან ერთად.

ამის ნაცვლად, მმართველმა პარტიამ გადაწყვიტა, რომ პოლარიზაცია კიდევ უფრო ხილვადი გაეხადა და გაეღრმავებინა. არ მესმის, რატომ აირჩიეს ასეთი სტრატეგია, ოპოზიციისა და დასავლელი პარტნიორების დადანაშაულების სტრატეგია, თითქოს ჩვენ გვსურს, რომ საქართველო ომში ჩავითრიოთ. ეს სრული ნონსენსი, სრული პოპულიზმია. დასამატებელიც არაფერია: "ქართულმა ოცნებამ" უნდა გადაწყვიტოს სურთ თუ არა მათ, რომ ევროკავშირში გაერთიანდნენ, რადგან ამან შესაძლოა კრემლის წინააღმდეგობა გამოიწვიოს.

თუ მათ ევროკავშირში გაწევრიანება სურთ, მაშინ საქმე უნდა გააკეთონ. ისინი ევროკავშირის წესებს უნდა მიყვნენ, ნათელი პოლიტიკა უნდა ჰქონდეთ უკრაინის მხარდაჭერასთან დაკავშირებით და ა.შ , "ქართული ოცნების" ხელმძღვანელებისგან მე მხოლოდ საპირისპიროს ვხედავ.

-თუმცა, მეორეს მხრივ, საქართველოს მთავრობის წევრები, მათ შორის ბატონი მამუკა მდინარაძეც, ამბობენ, რომ მათ ძალიან "ნათელი და გამჭვირვალე" გეგმა აქვთ იმასთან დაკავშირებით, როგორ უნდა შესრულდეს 12-პუნქტიანი მოთხოვნები. ნახეთ თუ არა ეს გეგმა, ან იმაზე დაყრდნობით, თუ რა გადაწყვეტილებებს იღებს და რა განცხადებებს აკეთებს მთავრობა, გაქვთ თუ არა იმის განცდა, რომ ისინი სწორ გზას ადგანან?

-უნდა გითხრათ, რომ მე რამდენიმე პოლიტიკურ წინაპირობას ვაქცევ ყურადღებას, იქნება ეს პოლიტიკური ქცევა, დემოკრატიული ქცევა, თუ ის, რასაც კოპენჰაგენის კრიტეტიუმები ჰქვია და რაც ძირითადი კრიტერიუმებია. ეს არაა ეკონომიკური, ან სხვა, რაიმე უფრო ადვილად გასაზომი მაჩვენებლების მოთხოვნები. პოლიტიკური კრიტერიუმების დროს, საჭიროა პოლიტიკის შეცვლა, რიტორიკის და იმის შეცვლა, როგორ იქცევი ოპოზიციასთან, სამოქალაქო საზოგადოებასთან და ამას ვერ ვხედავთ. პირიქით, მე არ ვიცი ზუსტად რა კავშირია მთავრობისა და "ქართული ოცნების" განცხადებებს შორის, მაგრამ ვფიქრობ, რომ ისინი ერთი პოლიტიკური ინსტიტუტის ნაწილი არიან.

როდესაც ევროკომისია და ევროსაბჭო ამბობს, რომ საქართველოში ოლიგარქთან დაკავშირებული პრობლემებია, და რა თქმა უნდა, ვგულისხმობთ ბიძინა ივანიშვილს, პრემიერი წერილს წერს, სადაც ამბობს, რომ ბიძინა ივანიშვილი ძალიან კარგი ადამიანია და ოლიგარქი არაა. ეს აჩვენებს, რამხელა გავლენა აქვს ბიძინა ივანიშვილს პრემიერ-მინისტრზე და მთავრობაზე. ეს გვაშფოთებს.

ღიად გეტყვით, რომ ახლა ვხედავთ, ევროკავშირის მხრიდან გაცილებით უფრო ამბიციური გაფართოების შესაძლებლობების ფანჯარას და ვიმედოვნებთ, რომ უკრაინა ომს მოიგებს, ინტეგრაციის საკითხები უფრო სწრაფად განვითარდება და სწორედ ამიტომ ვართ შეშფოთებულები, რომ მას შემდეგ, რაც ევროკომისიამ და ევროსაბჭომ პრობლემებზე ისაუბრეს, საქართველოს მთავრობამ და მმართველმა პარტიამ ვერ გაითავისა, რეალურად რა დევს სასწორზე და რომ მათი პასუხისმგებლობა საქმის სწორად კეთებაა.

-თქვენ ბიძინა ივანიშვილზე ისაუბრეთ. ცოტა ხნის წინ, USAID-მა ანგარიში გამოაქვეყნა, სადაც"საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოზე" დაყრდნობით ნათქვამია, რომ "უმდიდრესმა ოლიგარქმა ქვეყანა მიიტაცა". "დეოლიგარქიზაცია" ნახსენები იყო და ერთ-ერთი მოთხოვნა იყო ეროკავშირის მიერ წარდგენილ 12-პუნქტიან ჩამონათვალშიც. როგორ ფიქრობთ, გადაიდგა ამ მიმართულებით ქვეყანაში რაიმე ნაბიჯები და თუ არა, მაშინ ექნება თუ არა ამას გავლენა ევროკავშირის მიერ საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსი მინიჭების გადაწყვეტილებაში?

-რა თქმა უნდა, ამას გავლენა ექნება. თუ საქართველო, საქართველოს მთავრობა და მმართველი პარტია, პრობლემების გადაჭრის ნებას არ აჩვენებენ, რა თქმა უნდა, ამას გავლენა ექნება ევროკავშირის გადაწყვეტილებაზე.

უბრალოდ, შემიძლია გაგახსენოთ ამბავი, თუ არ ვცდები 1997 წლიდან, როდესაც ე.წ "დიდი აფეთქების" გაფართოება მოხდა. 10 ქვეყანა ცენტრალური ევროპიდან მათ შორის ბალტიისპირეთის ქვეყნები, მათ შორის ლიეტუვაც, ცენტრალური ევროპის სხვა ქვეყნებიც მიწვეული იყვნენ, რომ გამხდარიყვნენ კანდიდატები და დაეწყოთ მოლაპარაკებები. თუმცა, იმ დროს, სლოვაკეთი მიტაცებული ჰქონდა მაშინდელ პრემიერ-მინისტრ მიჩარს, რომელიც ბიძინა ივანიშვილის მსგავსი ტიპის ოლიგარქი არ იყო, მაგრამ ის ნამდვილად არადემოკრატიული გზებით ახდენდა გავლენას ქვეყანაზე და ხელში ჰქონდა ჩაგდებული ინსტიტუტები და მედია.

[ევროპის] საბჭომ გადაწყვეტილება მიიღო: 9 ქვეყანა მიიწვიეს მოლაპარაკებებზე და სლოვაკეთი, პრობლემების გამო, არ მიიწვიეს. ამას დიდი გავლენა ჰქონდა სლოვაკ ხალხზე და როდესაც არჩევნების დრო დადგა, თუ არ ვცდები 1998 წელს, მათ მიჩარის წინააღმდეგ მისცეს ხმა, მიკოლოს ჯურინდას ხელძღვანელობით ახალი კოალიცია აირჩიეს. ძალიან მალე ამ კოალიციამ აჩვენა, რომ ისინი შიდა პოლიტიკას ცვლიდნენ, არაფერს სახელმწიფოს მიტაცების მსგავსს არ აკეთებდნენ და სლოვაკეთი მიიწვიეს [ევროკავშირში გაწევრიანებისთვის] მოლაპარაკებებზე და სლოვაკეთი გახდა ძალიან სწრაფად განვითარებადი ქვეყანა. ეს არის იმის მაგალითი, როგორ იქცევა ევროკავშირი, როდესაც სახელმწიფო ოლიგარქს, ან სხვა პოლიტიკურ ლიდერს აქვს მიტაცებული.

-რადგან ბიძინა ივანიშვილზე ვსაუბრობთ, კიდევ ერთს გკითხავთ მასზე. ირაკლი კობახიძემ, კონკრეტული სახელების დასახელების გარეშე, თქვა, რომ გარკვეული ძალები ცდილობენ დააშანტაჟონ, თუ აიძულონ ბიძინა ივანიშვილი, რომ საქართველო ომში ჩაითრიოს. რას ფიქრობთ ამაზე? რას ამბობს ეს განცხადება ბატონ ივანიშვილზე და მის როლზე ქვეყანაში, რადგან თუ ის პოლიტიკაში აღარაა, როგორც ამას ის და მისი თანაპარტიელები ამტკიცებენ, მაშინ როგორ შეუძლია, რომ გადაწყვიტოს ჩაებმება თუ არა საქართველო ომში?

-ეს ნონსენსია. განცხადებები იმასთან დაკავშირებით, რომ დასავლეთიდან, ამერიკიდან, ან ევროპიდან, ევროპარლამენტიდან ვინმეს სურს საქართველოს ომში ჩართვა, სრული ამბსურდია. ჩვენ საქართველოს, უკრაინის, მოლდოვის დასახმარებლად, მათი ევროკავშირში ინტეგრაციის გზებს ვეძებთ და ამ გზით - მეტი უსაფრთხოების მიღებას და ომისგან თავის აცილების საშუალებებს.

როდესაც ერთმანეთში განვიხილავთ ხოლმე, რატომ დაიწყო პუტინმა ომი უკრაინაში, მივდივართ იმ დასკვნამდე, რომ მან შესაძლოა ომი სწორედ იმიტომ დაიწყო, რომ უკრაინას სურდა ევროკავშირში ინტეგრაცია.

მისთვის [პუტინისთვის], ისეთი ქვეყნის ევროკავშირში გაერთიანება, როგორიც უკრაინაა და ამ გზით წარმატების მიღწევა, საფრთხედ აღიქმება, რადგან უკრაინის წარმატებამ, შესაძლოა რუსი ხალხი შთააგონოს უკრაინის მაგალითის გასამეორებლად. მათ, შესაძლოა, მოითხოვონ დემოკრატია, ნორმალური ევროპული ცხოვრება და ა.შ.

ირაკლი კობახიძემ ძალიან ნათლად უნდა გადაწყვიტოს- არის თუ არა ის ევროპული ინტეგრაციის მომხრე, რამაც, შესაძლოა პუტინი ცოტათი გაანერვიულოს, თუ ის პოპულისტურ თამაშს თამაშობს, რაც შესაძლოა ძალიან საშიში იყოს მომავლისთვის, განსაკუთრებით, როდესაც ევროპულ ინტეგრაციაზე ვსაუბრობთ.

ახლა რაც შეეხება ბიძინა ივანიშვილის როლს. "ქართული ოცნების" წევრებმა და ქართველმა ხალხმა, ალბათ, ჩემზე უკეთ იციან, მაგრამ მე შემიძლია მაგალითები მოვიყვანო. როგორც მე ვიცი, რამდენიმე მინისტრი დღევანდელ კაბინეტში ის ხალხია, ვინც მისი ასისტენტი, თუ მცველი იყო და ა.შ. ბიძინა ივანიშვილის როლი მთავრობის ფორმირებაში ძალიან ნათელია. "ქართული ოცნების" ქმედებებზე მისი გავლენა ძალიან დიდია.

ნათელი მტკიცებულება იყო, როდესაც პრემიერ-მინისტრმა, ევროკომისიის მიერ გამოცხადებული გადაწყვეტილების შემდეგ, პირველი განცხადება გააკეთა და თავის წერილში ის განმარტავდა, რომ ბიძინა ივანიშვილი ოლიგარქი არაა. რატომ უნდა ნერვიულობდეს პრემიერ-მინისტრი იმაზე, არის თუ არა ვინმე ოლიგარქი, თუ მას გავლენა არ აქვს? ასე რომ, ნამდვილად ისე ჩანს, რომ მთავრობას, როგორც მინიმუმ, მთავრობის ხელმძღვანელობას ბიძინა ივანიშვილი აიძულებს, რომ დაიცვას ბიძინა ივანიშვილი.

-ჩვენი საუბრის დროს, თქვენ უკრაინა რამდენჯერმე ახსენეთ. უკრაინამ, რა თქმა უნდა, ცოტა ხნის წინ მიიღო ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსი, ასევე ბოლო დროს კარგი ამბები, პოზიტიური სვლები აქვთ საომარ ველზეც. უკრაინის გამარჯვებას, ან მნიშვნელოვან წარმატებას რა მნიშვნელობა ექნება ზოგადად რეგიონისთვის და კონკრეტულად საქართველოსთვის?

-ახლა ნამდვილადაა ის, რასაც უკრაინის მომენტი შეგვიძლია ვუწოდოთ. როდესაც ომი დაიწყო და პუტინი უკრაინაში შეიჭრა, ვნახეთ ძალიან დიდი ცვლილება დასავლეთის მიდგომაში, როგორც რუსეთის, ისე აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნების მიმართ. ეს ისაა, რის ადვოკატირებსაც ვცდილობდით ბოლო ათწლეულის განმავლობაში, რომ ევროკავშირს უნდა ჰქონდეს აღმოსავლეთ პარნტიორობის ქვეყნების, უკრაინის, საქართველოს, მოლდოვის ინტეგრაციის ამბიციური გეგმა. ესაა გზა, რომლითაც დასავლეთს, ევროკავშირს შეუძლია აჩვენოს პუტინს, რომ ეს ქვეყნები ევროპული ოჯახის ნაწილი არიან, რომ მას არ აქვს უფლება, გადაწყვიტოს მათი მომავალი. სამწუხაროდ, ეს არ მოხდა და ჩვენ ღიად ვამბობთ, რომ ეს დასავლეთის დიდი, სტრატეგიული შეცდომა იყო. ახლა დასავლეთმა ისწავლა გაკვეთილები და ცვლის დამოკიდებულებას რუსეთისა და აღმოსავლეთ პარნტიორობის ქვეყნებისადმი.

უკრაინული ფაქტორი, ნამდვილად, უდიდეს გავლენას ახდენს და ეს კარგია საქართველოსა და მოდლოვისთვისაც. უკრაინის ფაქტორით და მისი გავლენით ევროპაში, საქართველო და მოლდოვა იღებენ შანსს, რომ წინ წავიდნენ ევროკავშირთან ინტეგრაციის საკითხში. მე რომ საქართველოს, ან მოლდოვის მთავრობის ადგილას ვიყო, უკრაინისადმი ძალიან მადლობელი ვიქნებოდი, რადგან მათი მსხვერპლი და ის, რასაც ისინი თვალს უსწორებენ, ნამდვილად ახდენს დიდ ცვლილებებს, როგორც უკრაინაში, ისე ევროკავშირში. ეს ყველაფერი კი [მათთვის] კარს აღებს.

ვიმედოვნებ, რომ დასავლეთის დახმარებით, უკრაინის გამარჯვებას შეუძლია საფუძვლიანი ცვლილებები მოუტანოს რუსეთსაც. შესაძლოა, რომ პუტინის რეჟიმი ვერც გადარჩეს და ამას შეუძლია რეგიონში პოლიტიკური არქიტექტურის შეცვლა.

თუ რუსეთი სხვანაირი გახდება, თუ რუსეთი გახდება, ვერ ვიტყოდი დემოკრატიული, მაგრამ თუ გაიაზრებენ, რომ მათი აგრესიული პოლიტიკა მეზობლების მისამართით, იმპერიული პოლიტიკა, რომელიც საბჭოთა კავშირის ტერიტორიების დაბრუნებას გულისხმობს, არასწორია. საქართველო პირველი იყო, რომელიც დაზარალდა და ახლა უკრაინაც ზარალდება ამის გამო. რა თქმა უნდა, რუსი ხალხიც ზარალდება ამავე მიზეზით. სანქციები, რომელიც დასავლეთმა დააწესა, რუსებს და რუსეთის მომავალს ძალიან მძიმედ ურტყამს.

ვიმედოვნებ, რომ პუტინის შემდეგ, შესაძლოა, უნდა იყოს და იქნებ მოხდეს კიდეც, რომ რუსეთის პოლტიკაში დიდი ცვლილებები ვიხილოთ. ევროკავშირთან ინტეგრაცია, ნატოსკენ სვლა, ამის შემდეგუფრო პოზიტიურად იქნება აღქმული.

ასე რომ, ვიტყოდი, რომ საქართველოს მთავრობამ და საქართველოს ოფიციალურმა პირებმა უნდა გაიაზრონ, რომ ზოგჯერ ნეგატიური პოზიციის გამოჩენის მცდელობა უკრაინისადმი, თუ არც ისე ნათელი პოზიციის დაჭერა იმასთან დაკავშირებით, თუ რომელ მხარეს დგანან, არანაირ სარგებელს არ მოუტანს საქართველოს იმ ფართო კონტექსტში, რომელსაც ახლა ვხედავთ.