ზუსტად ერთი წლის წინ, 2023 წლის დეკემბერში, საქართველოს მოსახლეობამ, ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მინიჭება იზეიმა. ვნახეთ ქუჩებში გამოსული მოსახლეობაც, რომელიც ამ სასიხარული ამბავს აღნიშნავდა. ხალხი ქუჩაშია 2024 წლის დეკემბერშიც, თუმცა ამჯერად ევროკავშირთან მოლაპარაკებების შეჩერების გადაწყვეტილების გასაპროტესტებლად.
ქართველი ხალხის მთავარი გზავნილების გადასაცემად სტრასბურგში საქართველოს პრეზიდენტი, სალომე ზურაბიშვილი ჩავიდა და ევროპარლამენტარებს შეხვდა. პრეზიდენტის ვიზიტის მნიშვნელობის, ევროკავშირის სანქციების პოლიტიკის და საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობების შესახებ ევროპარლამენტარ რასა იუკნევიჩიანეს ვესაუბრეთ.
დიდი მადლობა ინტერვიუსთვის და თქვენი დროისთვის. დავიწყოთ, საქართველოს პრეზიდენტის ევროპარლამენტში, სტრასბურგში ვიზიტით. რა იყო მთავარი გზავნილი, რაც საქართველოს პრეზიდენტმა ევროპას, ევროპარლამენტს გადასცა და რისი თქმა გსურდათ თქვენც საქართველოს პრეზიდენტის მიწვევით, საქართველოსთვის, მისი მთავრობისადა ქართველი ხალხისთვის, რა სიმბოლური და პოლიტიკური მნიშვნელობა ჰქონდა ამას?
ნამდვილად ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, რომ მოვახერხეთ ამ ყველაფრის ორგანიზება ასეთ მოკლე დროში იმის გათვალისწინებით, რომ ეს კვირის დასაწყისში დღის წესრიგში შეტანილი ჯერ კიდევ არ იყო. ეს აჩვენებს იმას, რომ
პროდასავლური ჯგუფები ძალიან ერთიანნი ვართ, როდესაც საქმე საქართველოს ეხება. ასევე მადლობა რობერტა მეცოლას, ევროპარლამენტის პრეზიდენტს, რომელმაც ამ საკითხის მნიშვნელობა გაიგო.
რაც შეეხება [პრეზიდენტის] მთავარ გზავნილებს. რა თქმა უნდა, ეს არ იყო მოკლე სიტყვა და მე მესმის, ეს საჭირო იყო, რათა აეხსნა სიტუაცია მათთვისაც, ვინც საქართველოს ძალიან ყურადღებით არ აკვირდება...საჭირო იყო იმის ახსნა, თუ რა ხდება საქართველოში და ამის გაგება ახლა უფრო გამარტივდა, რადგან კრემლი ევროკავშირის წევრ რუმინეთშიც ცდილობს , რომ ქვეყნის შიგნით რუსი მარიონეტები ჰყავდეს საქართველოში კი ეს 2012 წლიდან ხდება, როდესაც ბიძინა ივანიშვილმა ქვეყნის მიტაცების პროცესი დაიწყო და [პრეზიდენტმა] ეს ძალიან ნათლად განმარტა.
[ევროპარლამენტში] ორი ძალიან მნიშვნელოვანი გზავნილი გაჟღერდა - მან გამოხატა, გადმოგვცა იმ ადამიანების სათქმელი, ვინც ახლა ქუჩაში დგას, რომ პირველ ყოვლისა, მათი მოთხოვნაა უკან დაუბრუნდეთ თავიანთი ხმა. ეს ნიშნავს, რომ არჩევნები მიტაცებულია, მათ სურთ ახალი არჩევნები ნეიტრალური და სამართლიანი ადმინისტრაციის პირობებში და ასევე, ის, რომ ქართველებს სურთ, დაუბრუნონ მათ თავიანთი ევროპული გზა.
პრეზიდენტმა ასევე გამოთქვა, არ ვიტყოდი რომ უკმაყოფილება, მაგრამ საკუთარი განწყობა იმასთან დაკავშირებით, რომ ქართველები ევროკავშირისგან მეტ მხარდაჭერას ელიან. მე ვამაყობ, რომ ევროპარლამენტი ამაში წამყვანი ძალაა, რადგან ჩვენ ევროპის კონტინენტზე დემოკრატიის დედაქალაქი ვართ. მაგრამ მეტი სოლიდარობა, პოლიტიკური ნება, წევრი ქვეყნებისგან, ნამდვილად საჭიროა. და არც ჩემი ქვეყნის, ლიეტუვის კრიტიკას ვერიდები - პრეზიდენტს მეტის გაკეთება შეუძლია, თუნდაც იმით, რომ შეკრიბოს პრეზიდენტები და ჩავიდნენ საქართველოში, ან მეტი ინიციატივები ჰქონდეს ამ მიმართულებით.
საჭიროა ევროკომისიისგანაც აქტიურობა. პარლამენტში გვქონდა საქართველოს შესახებ განხილვა, სადაც ვისაუბრეთ დარღვევებზე, ძალის გამოყენებაზე და სხვა საკითხებზე და ძალიან ბევრმა პოლიტიკურმა ჯგუფმა მოსთხოვა ევროსაბჭოს, რომ მეტად იაქტიუროს.
ერთიანობის თემას ისევ დავუბრუნდებით, თუმცა, მანამდე პრეზიდენტის სიტყვით გამოსვლაზე მინდა მეტი გკითხოთ. მან თქვა, რომ საქართველო შეიძლება 1921 წელს დაუბრუნდეს, რითაც ქვეყნის საბჭოთა ოკუპაცია გაიხსენა. ის ხშირად საუბრობს რუსეთის ჩართულობაზე ქვეყნის შიდა საქმეებში, ახსენებს ხოლმე ე.წ "რუსულ სცენარსაც". თქვენ რამდენად გაშფოთებთ რუსეთის შესაძლო ჩართულობა და ფიქრობთ თუ არა, რომ საქართველოში დღეს მიმდინარე მოვლენებში გარკვეულწილად კრემლის ხელი ურევია?
რა თქმა უნდა, ამაში ეჭვიც არ მეპარება. ამას ძალიან დიდი ხანია ვამბობ. იმ დროიდან, როდესაც ევროპარლამენტის წევრიც კი არ ვიყავი. მაშინ ნატოს საპარლამენტო ასამბლეაში ვიყავი და უსაფრთხოების მიმართულებით სამხრეთ კავკასიისა და აღმოსავლეთ პარტნიორობის სხვა ქვეყნებთან ვმუშაობდი. ასე რომ, როდესაც ხელისუფლებაში ბიძინა ივანიშვილის პარტია მოვიდა და მისი ქცევა ნატოს საპარლამენტო ასამბლეაში შეიცვალა, ეს მაშინვე შევამჩნიე.
მანამდე, სააკაშვილის ხელისუფლების დროს, გვყავდა სხვადასხვა პარტიისგან შემდგარი საპარლამენტო დელეგაციები, რომლებიც ძალიან აქტიურები იყვნენ, ძალიან კარგად წარმოაჩენდნენ თავიანთ ქვეყანას. ისინი ძალიან ახლოს იყვნენ ამერიკის, ევროპის [წარმომადგენლებთან]. მაგრამ უეცრად ყველა გაჩუმდა, ისინი აღარ აქტიურობდნენ და მოგვიანებით გავიაზრე- მათი ხელმძღვანელობისგან ["ქართული ოცნებისგან"] ინსტრუქციები ჰქონდათ, რომ არ ეაქტიურათ, რომ ნატო პრიორიტეტი აღარ იყო. იგივე მოხდა ევროკავშირთანაც, შეიძლება იქ მეტად აქტიურობდნენ, მაგრამ ამ საკითხით ყოველთვის მანიპულირებდნენ.
სექტემბერში საქართველოში ჩემი ვიზიტისას, უამრავ ადამიანს შევხვდი, ვინც მსგავსი აზრი გამოთქვა. ჩემი გზავნილი კი ძალიან ნათელი იყო, რომ ახლანდელი [საქართველოს] მთავრობა შეუთავსებელია ევროკავშირთან და რომ ქვეყანას დებიძინიზაცია სჭირდება ისევე, როგორც რუსეთს სჭირდება დეპუტინიზაცია. მათი იდეოლოგიები - რომ ქვეყნის ყველა ინსტიტუტი მიიტაცონ, რომ ქვეყანა ავტოკრატიისკენ წაიყვანონ- აბსოლუტურად იგივეა.
მკითხეს იგრძნობოდა თუ არა რუსეთის გავლენა ამ [საპარლამენტო] არჩევნების დროს [საქართველოში]- ყველაფერი შიგნიდან მოხდა, რადგან "ქართული ოცნების" წევრები ზუსტად იმავე სცენარით მოქმედებენ, რითიც პუტინი, ლუკაშენკო და სხვა ავტოკრატები ხელმძღვანელობენ. საქართველოს ევროპისგან დაშორება რუსეთის, კრემლის ინტერესებშია. რუსული სამყარო, ან ევროკავშირი- სხვა არჩევანი არ არსებობს.
თქვენ ევროკავშირში ერთიანობის თემა ახსენეთ და ეს ნაწილობრივ უკვე განვიხილეთ. ვიცით, რომ თქვენ უფრო მკაცრ, ფინანსურ სანქციებს უწევთ რეკომენდაციას საქართველოს მთავრობის წევრების, მათ შორის, ბიძინა ივანიშვილისა და მისი გარემოცვისთვის. მაგრამ იმისთვის, რომ ევროკავშირმა ფინანსური სანქციები დააწესოს, ამას ყველა წევრი ქვეყნის თანხმობა სჭირდება, სლოვაკეთი და უნგრეთი კი ამაზე თანახმა არ არიან. თქვენი ინფორმაციით, მიმდინარეობს თუ არა მათთან მოლაპარაკებები და გაქვთ თუ არა იმედი, რომ სამომავლოდ, ისინი მაინც დათანხმდებიან სანქციების დაწესებაზე?
სანქციები, რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანია, მაგრამ ეს არაა ერთადერთი, რაც ახლა უნდა გავაკეთოთ. დღევანდელი სიტუაცია განსხვავდება იმისგან, რაც ოქტომბრის არჩევნებამდე იყო. იმ პერიოდში სანქციები ყველაზე მძლავრი იარაღი იყო, მაგრამ ახლა საქართველოში პრობლემა მხოლოდ სანქციების დაწესებით არ მოგვარდება.
ყველაზე მნიშვნელოვანი ამისთვის ახლა ხელახალი არჩევნებია, ამის გარეშე ქვეყნისადმი არ იარსებებს არანაირი ნდობა; ამ მთავრობას არ ექნება დემოკრატიული ქვეყნების აღიარება- განსაკუთრებით იმის გამო, რაც მათ ქუჩებში [დემონსტრანტების წინააღმდეგ] ჩაიდინეს- ეს მხოლოდ ოქტომბრის არჩევნების მოპარვას არ ეხება, არამედ ძალადობას, რომელსაც ისინი მშვიდობიანი დემონსტრანტების წინააღმდეგ იყენებენ.
ასე რომ, ახლა მხოლოდ სანქციებზე არაა ფოკუსი, არამედ იმაზე, როგორ უნდა მოხდეს ახალი არჩევნების ორგანიზება და შემდეგ [ქართველმა] ხალხმა, თავისუფალ და სამართლიან არჩევნებში უნდა დააფიქსიროს თავისი სურვილი. თუ ისინი ისევ იტყვიან, რომ ბიძინა ივანიშვილისა და "ქართული ოცნების" პარტიის სჯერათ, კი ბატონო, ეს მათი არჩევანია. მაგრამ ეს არჩევნები არ უნდა ჩატარდეს "ქართული ოცნების" მიერ, როდესაც ყველა საარჩევნო კომიტეტი მათ ხელშია. ეს არჩევნები უნდა ჩაატაროს ნეიტრალურმა ორგანიზატორმა, ყველა უნდა დათანხმდეს მას. ამ სიტუაციიდან სხვა გამოსავალს ვერ ვხედავ.
მაინც მინდა, რომ სანქციების საკითხს დავუბრუნდეთ - ბალტიისპირეთის და ევროპის სხვა ქვეყნებმა უკვე დაუწესეს სანქციები "ქართული ოცნების" წარმომადგენლებს. ხედავთ თუ არა ამას გამოსავლად, გარკვეულწილად ევროკავშირის გვერდის ავლის გზით, წევრი ქვეყნების მიერ ეროვნულ დონეზე სანქციების დაწესებას?
დიახ, მართალი ხართ, ეს გზაც არსებობს. თუ ევროსაბჭოში ვერ შევძლებთ ორბანისა და სლოვაკეთის დაბრკოლებისთვის გვერდის ავლას, მაშინ არსებობს სხვა გზაც. ლიეტუვამ, ლატვიამ და ესტონეთმა უკვე გამოაქვეყნეს დასანქცირებულების სიები. როგორც მინიმუმ, ეს სიმბოლური და ასევე მნიშვნელოვანი ნაბიჯია. ევროპარლამენტშიც ბევრია ისეთი, ვინც მზადაა, რომ სხვადასხვა ქვეყანაში ასეთი სანქციები შემოიღოს [საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ].
ვნახეთ, რომ ამერიკის შეერთებულმა შტატებმაც მიიღო ეს გადაწყვეტილება. ასე რომ ნაბიჯ-ნაბიჯ, გასაკეთებელი უნდა გავაკეთოთ. თუ ამას ვერ შევძლებთ ევროსაბჭოს დონეზე, მაშინ უნდა გადავიდეთ წევრი ქვეყნების დონეზე.
პრემიერ-მინისტრმა კობახიძემ ევროკავშირის სანქციებს "მცირე დისკომფორტი" უწოდა. ის და მისი მთავრობის წევრები ამბობენ, რომ სანქციები არაფერს შეცვლის. რას ფიქრობთ ამ პასუხზე, რას გეუბნებათ საქართველოს მთავრობის ეს პასუხი? ასევე მინდა გკითხოთ, იმაზე, რომ თქვენ ცოტა ხნის წინ, საქართველოში იყავით, ხელსუფლებაში მუდამ ამბობენ, რომ თანამშრომლობისთვის მზად არიან, დაინახეთ იქ ყოფნისას ამის სურვილი, ან შესაძლებლობა ?
არც მე მჯერა და არც მგონია, რომ ვინმეს სჯეროდეს, რომ ისინი მზად არიან რეალური მოლაპარაკებებისთვის, ან იმ 12 მოთხოვნის, რეკომენდაციის რეალური შესრულებისთვის, რაც ერთი წლის წინ მათ გადაეცათ. ევროკომისიის მიხედვით, მხოლოდ 3-ია შესრულებული, 9 მათგანი კი ისევ შეუსრულებელია. სხვათა შორის, მათგან ერთი თავისუფალი და დემოკრატიული არჩევნების ჩატარებაა. ასე რომ მათ უკვე ძალიან ნათლად და ცხადად დაგვანახეს, რომ ევროკავშირის მოთხოვნები არ ადარდებთ. თუმცა, ისინი კანდიდატები არიან და ეს მოთხოვნები უნდა შეასრულონ. მე ახლა ხელახალი არჩევნების ჩატარების გარდა, სხვა გზას ვერ ვხედავ.
თქვენ ასევე იცით ტყუილებისა და მანიპულაციების შესახებ ["ქართული ოცნების"] მხრიდან. აქ, ევროპარლამენტში, ძალიან მნიშვნელოვანი განხილვა გვქონდა დეზინფორმაციაზე და ისტორიის გადაწერის მცდელობაზე. ამაზე მომავალ თვეში რეზოლუციასაც მივიღებთ. აქ ძალიან ბევრი ადამიანი ამბობს, რომ სრულიად გასაგებია რას აკეთებს რუსეთი უკრაინაში, რომ ისინი ყალბ ნარატივს, ტყუილებს ავრცელებენ უკრაინაში ფაშისტებზე, ნაცისტებზე და ა.შ. "ქართული ოცნების" მთავრობაც იმავეს აკეთებს. ისინი ჩვენს დელეგაციას "ფსევდო-ევროპულს" უწოდებენ, ჩვენ, ლიეტუველებს საბჭოთა კავშირის წარმომადგენლებს გვეძახდნენ და ა.შ გასაოცარია ისიც, რაც მათ ევროპარლამენტში პრეზიდენტის სიტყვით გამოსვლაზე გააკეთეს, ეს საკუთარი თავისთვის ფეხებში ტყვიის სროლაა- თქვეს, თითქოს ჩაწერილი ტაშით დავხვდით პრეზიდენტს. ეს უბრალოდ, სასაცილოა. ჩვენ იქ ვიყავით და კარგად ვიცით რას ვაკეთებდით.
ეს ბრეჟნევის პერიოდს მახსენებს. მე საბჭოთა ოკუპირებულ ლიეტუვაში დავიბადე და კარგად ვიცი ტყუილები რას ნიშნავს. "ქართული ოცნების" ტყუილები ისეთი მწვავეა, რომ მომავალში თავადვე გაეხვევიან ამ ტყუილებში და იმედი მაქვს, რომ ეს დემოკრატიასაც დაეხმარება.
ინტერვიუ პრეზიდენტ ზურაბიშვილის ევროპარლამენტში ვიზიტით დავიწყეთ, მაგრამ საქართველოს ახლად არჩეული პრეიზიდენტი ჰყავს...
რასა იუკნევიჩიანე: არა, ის არჩეული არაა, ბოდიში, მაგრამ ის არ აურჩევიათ...
მაგრამ, როგორც მინიმუმ, "ქართული ოცნება" ამტკიცებს, რომ ის არჩეულია. თქვენი ამ კომენტარით, გარკვეულწილად პასუხი გამეცით, მაგრამ მაინც გკითხავთ, რას ფიქრობთ, მთლიანად ამ პროცესზე, არჩევნების ახალ გზაზე და ახალ პრეზიდენტზე?
ეს არჩევნები არ იყო. ჩემი და სხვა ქვეყნების ჟურნალისტებსაც სულ ვთხოვ, რომ ნარატივებთან ფრთხილად იყვნენ, რადგან თუ იმავეს გავიმეორებთ, რასაც "ქართული ოცნება" ამბობს, მაშინ ჩვენც იმავე ტყუილებს გავავრცელებთ.
ეს არ იყო არჩევნები. ეს იყო ნომინაცია ბიძინა ივანიშვილისგან. სულ ესაა. ჩვენ არ ვაღიარებთ საპარლამენტო არჩევნებს. ნოემბრის ბოლოს გამოვეცით რეზოლუცია, სადაც ნათქვამია, რომ ჩვენი რეკომენდაციაა არ ვაღიაროთ ეს არჩევნები.
ეს იყო ერთპარტიულ პარლამენტში ერთი კანდიდატის ნომინაცია და ის წარადგინა ოლიგარქმა. ასე რომ ამას ჩვენ არ ვუყურებთ, როგორც არჩევნებს. ჩემი და ჩემი პარტიის პოზიციაა, რომ იქამდე ვიდრე საქართველოში ახალი არჩევნები არ ჩატარდება, ერთადერთი ლეგიტიმური ინსიტუტუცია და ხალხისგან არჩეული პრეზიდენტი, არის სალომე ზურაბიშვილი. მიუხედავად იმისა, რომ მისი [საპრეზიდენტო] ვადა იწურება, ისაა ერთადერთი ნორმალური გზით არჩეული პრეზიდენტი. ჩვენ მას დავუჭერთ მხარს. 29 დეკემბერის შემდეგ კი ის გახდება ევროპული საქართველოს ლიდერი.
თქვენ პროპაგანდა და ნარატივები ახსენეთ, რომელსაც თქვენი თქმით, მთავრობა ავრცელებს. პრემიერი ამბობს, რომ 2028 წლამდე მოლაპარაკებების შეჩერება არაა რაიმე განსაკუთრებული ნაბიჯი, რადგან ევროკავშირი ისედაც არ აპირებდა გაფართოებას 2030 წლამდე, ამას საქართველოს მოსახლეობის ნაწილიც ეთანხმება. რას ეტყვით ხალხს, ვინც სწორედ ასე ფიქრობს?
პარლამენტში გვქონდა განხილვა ურსულა ფონ დერ ლეიენთან ერთად, რომელმაც ძალიან ნათლად თქვა, რომ ის აპირებს წევრ ქვეყნებთან ერთად, 2025 წლის დასაწყისში, დაიწყოს მოლაპარაკებები უკრაინასა და მოლდოვასთან და სხვა კანდიდატ ქვეყნებთან . ასე რომ, ესაა პასუხი საქართველოსთვის. 2012 წლამდე საქართველო აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებს შორის ლიდერი იყო ევრო ინტეგრაციის მიმართულებით. ახლა ისინი სომხეთსაც კი ჩამორჩებიან, რომელიც ალბათ მალე უკეთ მომზადებული იქნება, რომ მოლაპარაკებებზე ფიქრი დაიწყოს, ვიდრე საქართველოა.
