უკრაინის კონფლიქტი და ადამიანის უფლებები

აღმოსავლეთ უკრაინის კონფლიქტი უკვე მეოთხე წელია მიმდინარეობს და გაეროს ადამიანის უფლებებში უმაღლესი კომისარის განცხადებით, მსხვერპლის რაოდენობა უკანასკნელი თვეების განმავლობაში მნიშვნელოვნად გაიზარდა. თებერვალი-მაისის პერიოდში, გაეროს გამოძიების თქმით 193 მშვიდობიანი მოქალაქე დაშავდა და 36 დაიღუპა.

„ეს 48%-იანი ზრდაა წინა ანგარიშთან შედარებით“, - განაცხადა ზეიდ რაად ალ-ჰუსეინმა. გაეროს ადამიანის უფლებების საბჭოში გამოსვლისას მან აღნიშნა, რომ „დანაკარგების უმრავლესობა არტილერიის ცეცხლით, ასაფეთქებელი საშუალებებით და ომის ნარჩენებით არის გამოწვეული.

მისი თქმით, ამ წლის მანძილზე დაახლოებით 375 მშვიდობიანი მოქალაქე დაშავდა, აქედან 67 გარდაიცვალა და 308 დაიჭრა - ეს 74 პროცენტიანი ზრდაა გასული წლის იმავე პერიოდთან შედარებით.

„არტილერიის ცეცხლით გამოწვეული დანაკარგების რაოდენობა გაორმაგდა“, განაცხადა მან. ეს სტატისტიკა აჩვენებს კონფლიქტის ცვლილებას: ხდება მისი ინტენსიფიკაცია, ორივე მხარე ახლოსაა ერთმანეთთან და მძიმე არტილერია, ჯარისკაცები და შეიარაღებული ჯგუფები ხშირად მშვიდობიან მოსახლეობას ერევიან ან სამოქალაქო ინფრასტრუქტურასთან იბრძვიან“, - განაცხადა ზეიდ რაად ალ-ჰუსეინმა.

მსხვერპლი 10,000

დონბასი

2014 წლის აპრილს კონფლიქტის დასაწყისიდან მოყოლებული, გაეროს მონაცემებით 10,000 ადამიანი დაიღუპა და 23,500 დაშავდა.

უკრაინის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე, სერჰი კისლიცია ეთანხმება გაეროს დასკვნას, რომელიც ამბობს, რომ „გრძელდება [აღმოსავლეთ უკრაინაში] უცხო ქვეყნის მებრძოლების შესვლა, შეარაღების და მძიმე ტექნიკის მიწოდება დონეცკის და ლუჰანსკის რეგიონებში, რუსეთის ფედერაციიდან“.

მინისტრის თქმით, სანამ რუსეთი ამ ქმედებებს გააგრძელებს „კონფლიქტის დასასრულს ვერ მივუახლოვდებით.“

უკრაინასა და რუსეთს შორის ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმება მინსკის პროტოკოლის ფარგლებში 2014 წლის სექტემბერში დაიდო და მასში მონაწილეობას ამ ორ მხარესთან ერთად სეპარატისტები და ეუთო იღებდნენ. თუმცა მინკის შეთანხმება და შემდეგი მცდელობები, რომელთა მიზანიც კონფლიქტის გადაწყვეტა იყო, წარუმატებელი აღმოჩნდა.

„მინსკის შეთანხმებით აღებული ვალდებულებების დარღვევა გრძელდება“, - ამბობს ზეიდი. ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების ყოველდღიური დარღვევა, მძიმე ტექნიკის გამოყენება და შეთანხმების ხაზის გადაკვეთა, ასევე არტილერიის განურჩეველი მიმართულებით გამოყენება მშვიდობიანი მოქალაქეების სიცოცხლეს და საკუთრებას ანადგურებს“, - ამბობს ის.

„ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების განგრძობადი ტენდენცია აჩვენებს, რომ არ არსებობს პოლიტიკური სურვილი დასრულდეს საომარი მოქმედებები“, - აცხადებს ზეიდი.

გაეროს ანგარიშში ნათქვამია, რომ აღმოსავლეთ უკრაინაში, კონფლიქტს საარტილერიო ცეცხლის გამოყენების შედეგად საავადმყოფოების და სკოლების დაზიანება მოჰყვა. ამასთან, დონეცკის წყლის მიწოდების სისტემაც დაზიანებულია, რაც საფრთხის ქვეშ აყენებს „წყლის მიწოდებას მილიონზე მეტი ადამიანისთვის კონფლიქტის ხაზის ორივე მხარეს“.

ადამიანის უფლებები საფრთხის ქვეშ

დონბასის რეგიონი, უკრაინა

ამ კვირის დასაწყისში, გაეროს ბავშვთა ფონდმა განაცხადა, რომ დაახლოებით 750,000 ბავშვი სასმელი წყლის გარშე დარჩა.

„ჩვენ გვაწუხებს ის ფაქტი, რომ სასმელი და სუფთა წყლის მიწოდების შეწყვეტამ ბავშვებისათვის შესაძლოა გამოიწვიოს მათი დაავადება წლით გადამდები დაავადებებით“, - განაცხადა კრისტოფერ ბოლიერაკმა, UNICEF-ის პრესსპიკერმა.

ზეიდის თქმით, ადამიანის უფლებებს ორივე მხარე არღვევს. კონფლიქტის ორივე მხარე ახორციელებს ინდივიდების არაკანონიერ დატყვევებას და ადგილი აქვს „ძალადობას, წამებას და ცუდ მოპყრობას.“ ანგარიშში ასევე ნათქვამია, რომ უკრაინელი სამხედროები ხშირად მიმართავენ წამებას ინფორმაციის მიღების მიზნით.

​ადამიანის უფლებები ყირიმში

ადამიანის უფლებების უმაღლესმა წარმომადგენელმა ყირიმში ადამიანის უფლებების დარღვევების გამო რუსეთის ფედერაცია მკაცრად გააკრიტიკა. ყირიმის ანექსია რუსეთმა 2014 წელს მოახდინა. ანგარიში აჩვენებს ყირიმელი თათრების დისკრიმინაციის შემთხვევებს, რომლებიც „ზოგიერთ შემთხვევაში ვერ სარგებლობენ სამართლიანი სასამართლოთი.“

„ამასთან, ადგილი ჰქონდა ცუდ მოპყრობას დაკავებულების მიმართ, ასევე, ყირიმის დაკავების იზოლატორებიდან მათ რუსულ დაწესებულებებში გადაყვანას“, - ამბობს ზეიდი. მისი თქმით რუსეთი არღვევს ჟენევის კონვენციის მეოთხე მუხლს.

ამერიკამ და ევროკავშირის ქვეყნებმა ყირიმის ანექსიის შემდეგ მოსკოვის წინააღმდეგ სანქციები მიიღეს რუსი პირების და ბიზნესების წინააღმდეგ. სამშაბათს, უკრაინის პრეზიდენტთან, პეტრო პოროშენკოსგან შეხვედრისას ამერიკის პრეზიდენტმა, დონალდ ტრამპმა დაარწმუნა უკრაინელი კოლეგა, რომ ვაშინგტონი შეინარჩუნებს სანქციებს მოსკოვის წინააღმდეგ.

ანგარიშის საპასუხოდ, რუსეთმა გამოთქვა უკმაყოფილობა უკრაინის უსაფრთხოების სამსახურების მიმართ, ინფორმაციის და აღიარების მიღების მიზნით წამების გამოყენების შემთხვევებზე. ნატალია ზოლოტოვამ, რუსეთის გაეროს მისიის პირველმა მდივანმა განაცხადა, რომ მისი ქვეყანა „გმობს უკრაინული მხარის დანაშაულების გამოძიების ნაკლებობას“ გაეროს მიერ.

მისი თქმით, კიევი დონბასის რეგიონის წინააღმდეგ ბლოკადის დაწესებით „არაჰუმანურად მოიქცა.“

უკრაინის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ, კისლიცას განცხადებით, დონბასსა და ყირიმში ადამიანის უფლებების მხრივ სიტუაციის გაუმჯობესება მხოლოდ „საერთაშორისო თანამეგობრობის დახმარებით და ოკუპანტი ქვეყნის, რუსეთის წინააღმდეგ განგრძობითი პოლიტიკური წნეხის მეშვეობით არის შესაძლებელი“.