ვისი დახმარებით შემოვიდა აჰმედ ჩატაევი თბილისში?!

თბილისში, ისანში, გაბრიელ სალოსის გამზირზე ჩატარებული ანტიტერორისტული ოპერაციიდან უკვე ერთი კვირა გავიდა, თუმცა კითხვები ამ ოპერაციის ირგვლივ იმაზე მეტია, ვიდრე მანამდე იყო. მთავარი შეკითხვა, რომელიც ამ დრომდე პასუხგაუცემელია, როგორ აღმოჩნდა ტერორისტული ორგანიზაცია „ისლამური სახელმწიფოს“ ჩეჩნური ფრთის ერთ-ერთი გავლენიანი ფიგურა, ბატალიონ „იარმუკის“ მეთაური, 37 წლის აჰმედ ჩატაევი საქართველოს დედაქალაქში?

ვინ ან რომელმა უწყებამ მისცა ჩატაევს და სხვა ტერორისტებს თბილისში, „ხელშეუხებლობის გარანტია“, რა მიზნით შემოუშვეს და აღჭურვეს ისინი? და, თუ ასეთი გარანტია ბუნებაში არ არსებობდა და ამის შესახებ, საქართველოს ხელისუფლება საქმის კურსში არ იყო, როგორ მოახერხა ინტერპოლის ძებნილმა სირია-ერაყიდან საქართველოში ჩამოღწევა, თბილისის, ერთ-ერთ ხალხმრავალ უბანში დასახლება და ნაქირავებ ბინაში იმ რაოდენობის იარაღის თავმოყრა, რომ სუს-ის და შსს-ს სპეციალური დანიშნულების რაზმებმა ტერორისტების ლიკვიდაციის ოპერაციას 20 საათი მოანდომეს?!

აჰმედ ჩატაევი ISIS-ის რიგებში

​ის, რომ თბილისში, 22 ნოემბერს, სწორედ აჰმედ ჩატაევი და მისი თანხლები პირები მოკლეს (ჩატაევმა დაუდასტურებული ინფორმაციით თავი აიფეთქა), ეჭვს აღარ იწვევს. ამ ინფორმაციას ერთმანეთისგან დამოუკიდებელი რამდენიმე წყარო ადასტურებს. სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში კი კვლავ ლიკვიდირებულთა დნმ-ის გამოკვლევის შედეგებს ელიან და დამატებით კითხვებს არ პასუხობენ.

„კავკასიის ხალხთა ინტეგრაციის ფონდის“ პრეზიდენტი უმარ იდიგოვი ამბობს, რომ ისანში მოკლულთაგან ერთი ნამდვილად ჩატაევია. იდიგოვი ქისტური თემის ცნობილი წარმომადგენლის დუისელი მექა ხანგოშვილის მეუღლეა, დუისის მკვიდრია აჰმედ ჩატაევის მეუღლე აინა მარგოშვილიც:

„ფაქტი სახეზეა და ეს ჩატაევის ნათესავებმაც დამიდასტურეს, რომ ერთ-ერთი დაღუპული ნამდვილად აჰმედ ჩატაევია. ვინ მისცა გარანტია და შემოიყვანა საქართველოში ნამდვილად არ ვიცი. დაახლოებით, თვენახევრის წინ მან შემომითვალა, რომ საქართველოში ჩამოსვლა სურდა, რაზეც შევუთვალე, რომ ეს შეუძლებელია, ძალიან სახიფათოა და ამაზე არც ეფიქრა, თუმცა, საბოლოოდ, ჩემდა გასაოცრად, ის თბილისში მაინც აღმოჩნდა“ - ამბობს უმარ იდიგოვი, „კავკასიის ხალხთა ინტეგრაციის ფონდის“ პრეზიდენტი.

სირიასა და ერაყში ISIS-ის დამარცხების შემდეგ, რა მიზანი ამოძრავებდა, აშშ-ს მიერ „გლობალურ ტერორისტთა სიაში“ მყოფ აჰმედ ჩატაევს როცა საქართველოში ჩამოსვლის გაბედული გადაწყვეტილება მიიღო?! და, რატომ მაინცდამაინც საქართველო?

აჰმედ ჩატაევის მეუღლე აინა მარგოშვილი და შვილი, 2012 წლის დეკემბრის ფოტო

ექსპერტების აზრით, ამ არაორდინალური ნაბიჯის ახსნა ორი ფაქტორით შეიძლება: პირველი - ჩატაევს საქართველოში ოჯახი ჰყავდა და მეორე - იგი წლების მანძილზე, საქართველოს სპეცსამსახურის ოპერატიული აგენტი იყო, საქართველოს მოქალაქეობაც ჰქონდა მინიჭებული (ამ ინფორმაციას თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმდჯომარე ირაკლი სესიაშვილიც ადასტურებს) და შეეძლო ძველი კავშირებით ესარგებლა.

საქართველოს სპეცსამსახურებმა 30 წლის აჰმედ ჩატაევი 2010 წელს, გადმოიბირეს, როცა მას უკრაინიდან რუსეთში დეპორტირება და ხანგრძლივი სასჯელი ემუქრებოდა. შინაგან საქმეთა მინისტრის ყოფილმა მოადგილემ, შემდეგ ოდესის პოლიციის უფროსმა გია ლორთქიფანიძემ 2016 წელს აღიარა, რომ ჩატაევის გადმობირების ოპერაციას პირადად ხელმძღვანელობდა.

ჩატაევი ლაფანყურის ბურუსით მოცული მოვლენების დროს ერთ-ერთი მთავარი ფიგურა იყო, რა დროსაც, შსს–ს სპეცრაზმელები არჩილ ჩოხელი და სოლომონ წიკლაური, ასევე თავდაცვის სამინისტროს სპეციალური ოპერაციების ძალების ექიმი, ვლადიმერ ხვედელიძე დაიღუპნენ.

2012 წლის გაზაფხულიდან, ქართული სპეცსამსახურების დავალებით, სხვადასხვა ქვეყნებიდან (მათ შორის ავსტრიიდან) ჩეჩენი და სხვა ჩრდილოკავკასიელი მებრძოლებისა და მოხალისეების საქართველოში საიდუმლო ჩამოყვანასა და გამალებულ წვრთნას სწორედ "ცალხელა აჰმედა" კურირებდა.

სპეცოპერაცია ლოპოტის ხეობაში, 2012 წლის აგვისტო

2012 წლის, აგვისტოში, ამ არალეგალური დაჯგუფების ერთი ნაწილი, საქართველოს მაშინდელმა ხელისუფლებამ ლოპოტის ხეობაში გაიტყუა, 11 მათგანი გაანადგურა და შემდეგ, განაცხადა, რომ თითქოს, „ბოევიკები დაღესტნიდან საქართველოში შემოიჭრნენ“.

ჩეჩნური წყაროების ცნობით, ლოპოტის ხეობაში მასშტაბური სპეცოპერაციის ბოლო ფაზის დროს, თავად ჩატაევის, როგორც „ოქროს მოწმის“ ლიკვიდაციაც იყო ჩაფიქრებული. იგი ჩეჩენ მებრძოლებთან მოსალაპარაკებლად შეუშვეს, უკან დაბრუნებულს კი ცეცხლი გაუხსნეს და მძიმედ დაჭრეს. ჩატაევი სასწაულებრივ გადარჩა, გაქცევა მოახერხა და მხოლოდ 10 დღის შემდეგ ჩაბარდა სამართალდამცველებს.

"ცალხელა აჰმედას" განგრენა განუვითარდა და გორის ჰოსპიტალში ფეხიც დაკარგა. ციხის საავადმყოფოში ჩატაევმა სულ ოთხი თვე გაატარა (სექტემბერი-დეკემბერი 2012) და ხელისუფლების შეცვლის შემდეგ გათავისუფლდა.

ჩატაევი გათავისუფლების შემდეგ, თბილისი, 2012 წლის დეკემბერი

რატომ გაუშვეს მაშინ ჩატაევი და რატომ არ მოხდა 5 წლის მანძილზე, ლაფანაყურის მოვლენების გამოძიება, ეს კითხვები, დღეს, ისანში ჩატარებული სპეცოპერაციის შემდეგ კიდევ უფრო მეტ აქტუალურობას იძებს. ექსპერტი მამუკა არეშიძე ამბობს:

„ახალი ხელისუფლების პირობებში, 2012-2013 წლებიდან ეს ურთულესი პროცესი, ლაფანყურის მოვლენების გამოძიება თითქოს დაიძრა, თუმცა გავიდა გარკვეული დრო და გაირკვა, რომ მთავარი პროკურატურიდან საქმე ისევ კონტრდაზვერვის დეპარტამენტმა წაიღო, სწორედ ეს უწყება იძიებდა საქმეს მანამდე, და ამის შემდეგ, ყველაფერს ისევ იდუმალების საფარველი გადაეფარა.“

ზუსტად ხუთი წლის წინ, 2012 წლის 29 ნოემბერს, იუსტიციის მინისტრი თეა წულუკიანი ამბობდა რომ „ჩატაევი შეიძლება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფიგურა იყოს, რომელიც გამოძიებას დაეხმარება გაარკვიოს, თუ რა მოხდა სინამდვილეში ლაფანყურში და დღეს ჩატაევის გათავისუფლება მიზანშეწონილად არ მიმაჩნია.“ ამ განცხადებიდან ერთ კვირაში 2012 წლის 6 დეკემბერს, თბილისის საქალაქო სასამართლომ, პროკურატურის მოთხოვნით, ჩატაევს პატიმრობა 5000-ლარიანი გირაოთი შეუცვალა და დარბაზიდან გაათავისუფლა.

2013 წლის იანვარში, მთავარმა პროკურატურამ "დანაშაულის ნიშნების არ არსებობის გამო", ჩატაევის მიმართ სისხლის სამართლებრივი დევნა საერთოდ შეწყვიტა და გირაოს სახით გადახდილი 5 000 ლარიც კი უკან დაუბრუნდა. 2013 წლის ბოლოს მან საქართველო დატოვა.

ამ ამბებიდან ოთხი წლის შემდეგ, ლაფანყურის მოვლენების ერთ-ერთი მთავარი ფიგურა და „ოქროს მოწმე“ მოულოდნელად თბილისში ისევ ჩნდება და 20 საათიანი ანტიტერორისტული სპეცოპერაციის შემდეგ კვდება, რა დროსაც 41 წლის სპეცრაზმელი ივანე გოლაშვილი იღუპება.

აჰმედ ჩატაევი 1980-2017

• 1980 წელს საქართველოს მოსაზღვრე ჩეჩნეთში, ვედანაში დაიბადა, სოფელში, რომელიც 1834-1859 წლებში შამილის (ჩრდილო-კავკასიური) იმამატის ბოლო დედაქალაქი იყო
• 1999 წელს, რუსეთ-ჩეჩნეთის მეორე ომში ჩაება, მალე ტყვედ ჩავარდა და რუსებმა წამების დროს ცალი ხელი მოკვეთეს (რუსული ვერსიით, ჩატაევმა ხელი ბრძოლის დროს დაკარგა)
• 2001 წელს, პირველ მეუღლესთან და შვილთან ერთად, ავსტრიაში ლტოლვილად ჩაბარდა და ორ წელიწადში თავშესაფარი მიიღო, ავსტრიაში მას კიდევ ორი შვილი შეეძინა
• 2003 წელს, რუსეთმა ჩატაევზე საერთაშორისო ძებნა გამოაცხადა. ევროპაში გადაბარგების შემდეგ, აქტიური კავშირი ჰქონდა იჩქერიის ლიდერებთან დოკუ უმაროვთან და აჰმედ ზაკაევთან
• 2008 წელს, იარაღისა და ასაფეთქებელი ნივთიერების უკანონო შენახვის გამო შვედეთში დააკავეს, მიესაჯა და 2009 წელს გათავისუფლდა
• 2010 წელს, მობილურში ასაფეთქებელი ტექნიკის გამოყენების მეთოდებისა და მოკლული ადამიანების ფოტო-ფაილების აღმოჩენის გამო, უკრაინა-სლოვაკეთის საზღვაზე დააკავეს. რუსეთმა მაშინვე მოითხოვა მისი გადაცემა, თუმცა ჩატაევის ექსტრადირება მოულოდნელად საქართველოში მოხდა. დასახლდა პანკისის ხეობის სოფელ დუისში და ხელმეორედ დაოჯახდა.
• 2011 წელს, კიდევ ერთხელ დააკავეს თურქეთ-ბულგარეთის საზღვარზე, რუსეთმა ისევ ვერ შეძლო მისი ექსტრადირება.
• ჩატაევი ბულგარეთში დაკავების დროს, 2011 წელი

• 2012 წელს, საქართველოს სპეცსამსახურების ოპერატიული აგენტის რანგში, ზელიმხან ხანგოშვილთან („დიშნა“) და ალი დაბუევთან („თემურ მახაური-ზოონი“) ერთად პანკისის ხეობაში, ჩეჩენი და ჩრდილოკავკასიელი მოხალისეების ჩამოყვანას და წვრთნას ხელმძღვანელობდა. ამ ჯგუფის მცირე ნაწილი აგვისტოში ლაფანყურში გაანადგურეს. მძიმედ დაჭრილმა ჩატაევმა, რომელსაც ფეხის ამპუტაცია დასჭირდა, ციხის საავადმყოფოში ოთხი თვე გაატარა და დეკემბერში გათავისუფლდა
• 2013 წელს, საქართველო დატოვა, თურქეთში გადავიდა და მალე სირიაში ISIS-ის ჯაიშ ალ-მუჰაჯირენ ვ’ალ-ანსარის დაჯგუფებას შეუერთდა, რომელსაც ორი ქისტი თარხან ბათირაშვილი (აბუ უმარ ალ-შიშანი) და რუსლან მაჩალიკაშვილი (საიფულა ალ-შიშანი) მეთაურობდნენ
• 2015 წელს, აშშ-მა ჩატაევი „გლობალური ტერორისტების შავ სიაში“ შეიყვანა. ივლისში, ჩატაევი ერაყიდან Viber-ის გზავნილით დაემუქრა შსს-ს, რომ თუ ISIS-ის „პანკისისა“ და „აჭარის“ „ჯამაათების“ შეფიცულთა დევნა არ შეწყდებოდა საქართველოში ტერაქტს მოაწყობდა.
• 2016 წელს, დასახელდა სტამბოლის ათათურქის საერთაშორისო აეროპორტში მოწყობილ სისხლიანი ტერაქტის ერთ-ერთ ორგანიზატორად, რა დროსაც 43 ადამიანი დაიღუპა
• 2017 წლის 26 ნოემბერს, ისანში ჩატარებული სპეცოპერაციის შემდეგ, სუს-ის უფროსმა გომელაურმა აღნიშნა: „არსებობს ეჭვი, რომ სპეცოპერაციის დროს გარდაცვლილ პირთა შორის ახმედ ჩატაევი იყოს.“
• ბინა ისანში, სადაც აჰმედ ჩატაევი ცხოვრობდა