სადაცაა 10 წელი შესრულდება 2008 წლის ომიდან. საქართველოში მაცხოვრებელი დევნილებისა და კონფლიქტის ზონაში ომით დაზარალებული ადამიანებისთვის სტრესთან და ომის ზიანთან გამკლავების საკითხი კვლავ მტკივნეულ პრობლემად და დაუძლეველ გამოწვევად რჩება. არც დე–ფაქტო ადმინისტრაციების ტერიტორიაზე მაცხოვრებელი მოქალაქეებისთვისაც არ დგას ეკონომიკური აღორძინების ხანა, მიუხედავად იმისა, რომ იქ აღიარების 10 წლისთავის აღნიშვნას დე–ფაქტო ხელისუფლება პომპეზურად ცდილობს და საგარეო „მოკავშირეებსაც“ პოულობს, უკანასკნელ შემთხვევაში, სირიის სახით.
დაახლოებით, 26 ოჯახის ბედი, რომელთა საცხოვრებელი სახლები 2008 წლის ომის შედეგად დაზარალდა, დღემდე გაურკვეველია.ყველა მათგანი ერთი სოფლიდან, ზარდიაანთკარიდანაა. გასულ წელს სოფელს ხელისუფლების წარმომადგენლები ესტუმრნენ და სახლების რეაბილიტაციას დაპირდნენ. დასახელდა კონკრეტული თანხაც, 750 ათასი ლარი, თუმცა საკითხი დღემდე არ დაძრულა.
ამერიკის ხმასთან საუბრისას ზარდიაანთკარის ერთ–ერთი მაცხოვრებელი ცისანა თაზიაშვილი ამბობს: „რა გითხრათ, ჩვენ 2012 წელს ივლისის თვეში შემოვედით სოფელში და იმის შემდგომ არაფერი არ გაუმჯობესებულა. როგორი ვითარებაც დაგვხვდა, ახლაც ასეა. სახლები ჭურვებისგან დაზიანებულია დღემდე და არავის აღუდგენია. 2008 წლამდე ხილი გვქონდა, ბაღები გვქონდა. ბაღები ახლაც გვაქვს, მაგრამ ხილი გახმა, რადგან სარწყავი წყალი არ იყო. წელს გვაქვს მორწყვის საშუალება. 2008 წლამდე სიმინდიც მოგვყავდა, ლობიოც მოგვყავდა, ბაზარში დავდიოდით, ამ პროდუქტს ვყიდდით და ვცხოვრობდით. ახლაც კი ვცხოვრობთ, მაგრამ არაფერი გვაქვს. მარტო მე კი არ ვარ ასე, ყველა ასეა სოფელში,“– გვეუბნება ცისანა თაზიაშვილი და ჭურვებისგან დაზიანებული სახლების შესახებ აგრძელებს საუბარს.
სახალხო დამცველმაც რამდენჯერმე მისწერა ხელისუფლებას და მოითხოვა პასუხი იმის თაობაზე, თუ რატომ არაა გადაჭრილი ზარდიაანთკარელების საკითხი, მაგრამ პასუხი არ აქვთო – დასძენს ქალბატონი ცისანა. პასუხი კითხვაზე, რა შემოსავლით ცხოვრობს მისი ოჯახი ასეთია: „სოციალური დახმარება გვაქვს, სამნი ვართ ოჯახში, მე, ჩემი ქმარი და შვილი. მარწყვის საკრეფად ვიარე, ახლა მოცვის საკრეფად დავდივარ, დღეში 20 ლარია მუშის ხელფასი. მერე დაიწყება შინდის სეზონი, მერე ქლიავის, ვაშლის და თვეში 10 დღე, შემოდგომამდე ასე გამომდის. შარშან თქვეს, რომ ზარდიაანთკარში სახლების რეაბილიტაციისთვის გამოყოფილია 750 ათასი ლარიო, სახურავებისა და კარ–ფანჯრისთვის. იყო კომისია, ყველა სახლი აღწერეს და ასე გამოვიდა, გამოიყო ეს თანხა, მაგრამ სად წავიდა, არ ვიცით, ქალაქის მერს რომ ვკითხეთ, არ ვარ საქმის კურსშიო, გვითხრა“.
ამერიკის ხმა გორის საკრებულოს დეპუტატს მერაბ მახარაშვილს ესაუბრა. ის გახლავთ ზარდიაანთკარელების წარმომადგენელი ადგილობრივ საკრებულოში. აი, რაც ამბობს ჩვენთან საუბრისას დეპუტატი: „ზარდიაანთკარში იყვნენ მოსულები ხელისუფლების წარმომადგენლები და ხალხს უთხრეს, გამოვყოფთ თანხას სახლების რეაბილიტაციისთვისო. ვიცი, რომ შეიქმნა კომისია, რადგან დაიარეს აქ ადგილზე, შეამოწმეს სახლები, აღწერეს და 750 ათასი ლარი უნდა გადმორიცხულიყო. მოლოდინის რეჟიმში ვართ ისევ. ცენტრალური ბიუჯეტიდან უნდა განხორციელებულიყო ხარჯვა. მევუთხარი ზარდიაანთკარელებს, ნებისმიერ დროს წამოგყვებით თბილისში, რომ ჩავაკითხოთ და მოვიკითხოთ ეს ამბავი–მეთქი.“
ამერიკის ხმა ასევე ესაუბრა ლაშა დარსალიას, შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის მინისტრის მოადგილეს: „კი ვიცი, კომისიის შესახებ. მისი ხელმძღვანელი დეტალურად ინფორმირებულია საქმის თაობაზე. თუ შეგიძლიათ მოგვიანებით დამიკავშირდეთ, გიპასუხებთ“.
ამასობაში კი ანატოლი ბიბილოვმა, დე–ფაქტო ადმინისტრაციის პრეზიდენტმა სირიასთან დიპლომატიური ურთიერთობა დაამყარა, მის პრეზიდენტს ბაშარ ასადსა და მთავრობის ხელმძღვანელს შეხვდა და ეკონომიკური საქმიანობის შესახებ მთელი რიგი გეგმებიც შეადგინა.
„ჩვენ დიდად ვაფასებთ თანამშრომლობისკენ მიმართულ შეთანხმებებს. დღეს სირიის არაბული რესპუბლიკა მიისწაფვის მშვიდობიანი ცხოვრებისა და აღმშენებლობისკენ, რაშიც შეუძლიათ მიიღონ მონაწილეობა მხოლოდ მეგობრულად განწყობილმა ქვეყნებმა – რუსეთის ფედერაციამ, ირანმა და სამხრეთ ოსეთმა. ჩვენ ასევე გამოვთქვამთ სურვილს, რომ სირიისა და სამხრეთ ოსეთის კომპანიებს ჰქონდეთ შესაძლებლობა იმუშაონ როგორც სირიაში, ასევე სამხრეთ ოსეთში,“ – განაცხადა იმად ხამისმა, სირიის მთავრობის ხელმძღვანულმა. სამხრეთ ოსეთის დე–ფაქტო ხელმძღვანელობის გეგმების თანახმად, სირიის აღმშენებლობით პროცესში მონაწილეობა სამხრეთ ოსეთურმა კომპანიებმა უნდა მიიღონ.
ანატოლი ბიბილოვმა სირია სამხრეთ ოსეთს შეადარა და განაცხადა, რომ ამ რესპუბლიკების ბედი მსგავსია, რადგან სამხრეთ ოსეთიც ისევე აღმოჩნდა აგრესიისა და სანქციების, ასევე ორმაგი სტანდარტის პოლიტიკის პირისპირ, როგორც სირია. „ჩვენ ერთი მსოფლმხედველობა გვაქვს, ამიტომ იოლად გავუგებთ ერთმანეთს და განვავითარებთ პარტნიორულ ურთიერთობებს,“ – ამბობს ბიბილოვი.
მას შემდეგ, რაც სირიისა და დე–ფაქტო სამხრეთ ოსეთის ეკომონიკის მინისტრებს შორის გაფორმდება ხელშეკრულებები, სირიის მთავრობის ხელმძღვანელს, იმედი აქვს, რომ უკვე ბიზნესშეხვედრები გაიმართება და სირიელი საქმოსნები ესტუმრებიან სამხრეთ ოსეთს. ეკონომიკური შეთანხმებების შედეგად, სირიელი და სამხრეთ ოსეთელი პოლიტიკოსები, მესამე ქვეყნების სავაჭრო ბაზრის ათვისებას გეგმავენ.
აგვისტოს 2008 წლის მოვლენებიდან ათი წლის შემდგომ საქართველო და დე–ფაქტო ადმინისტრაციები ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავებული მიმართულებით ვითარდებიან.