ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა მაიკ პომპეომ იმ მოთხოვნების სია წარმოადგინა, რომელიც ირანთან ახალი ბირთვული შეთანხმების შემთხვევაში თეირანმა უნდა შეასრულოს. ის ასევე დაემუქრა ირანს, რომ ამერიკა ეკონომიკურად მკაცრ სანქციებს დაუწესებს, თუ თეირანი ქცევას არ შეცვლის.
12 პუნქტიანი მოთხოვნები პომპეომ „ჰერითიჯის ფონდში“ წარადგინა. გამოსვლისას, მან თეირანისადმი ტრამპის ადმინისტრაციის სტრატეგიაზე ისაუბრა ირანის ბირთვული შეთანხმებიდან გამოსვლის შემდეგ.
ახალი შეთანხმებით, პომპეომ მოითხოვა, რომ ირანმა განუსაზღვრელი ვადით თქვას ბირთვულ იარაღზე უარი და მისცეს გაეროს დამკვირვებლებს წვდომა ქვეყნის ნებისმიერ ადგილზე. მან ასევე აღნიშნა, რომ ირანმა უნდა შეწყვიტოს ბალისტიკური რაკეტების გავრცელება და ახლო აღმოსავლეთში დესტაბილიზაციის მცდელობები.
"თუ ირანი არ შეცვლის არჩეულ კურსს,- განაცხადა პომპეომ- ამერიკა უპრეცენდენტო ეკონომიკურ ზეწოლას განახორციელებს."
„ეს იქნება ყველაზე მკაცრი სანქციები ისტორიაში“, - თქვა პომპეომ. „ირანის რეჟიმი მთელს ახლო აღმოსავლეთში წლების მანძილზე იბრძვის. მას შემდეგ, რაც სანქციები ძალაში შევა, მას [ირანს] მოუწევს ეკონომიკის სიკვდილისგან გადარჩენისთვის იბრძოლოს“.
ტრამპის ადმინისტრაციამ პირობა დადო, რომ მისი წევრები განაახლებდნენ სანქციებს, რომლებიც 2015 წლის ბირთვული შეთანხმების შედეგად გაუქმდა. ირანის ბირთვულ შეთახმებას ხელს ამერიკა, რუსეთი, ჩინეთი და ევროპული ქვეყნები აწერდნენ. ვაშინგტონმა ირანს ასევე დამატებითი სანქციები დაუწესა.
ევროპის ქვეყნები შეთანხმების გადარჩენის მიზნით, ირანთან მოლაპარაკებებს აწარმოებენ. თუმცა ჯერ-ჯერობით უცნობია, თუ რამდენად წარმატებული იქნება მათი მცდელობა. ირანული სახელმწიფო მედიის ინფორმაციით, ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჯავად ზარიფმა კვირას განაცხადა, რომ "ევროკავშირის პოლიტიკური ნება არ არის საკმარისი შეთანხმების შესანარჩუნებლად“.
ევროპული ბიზნესების ნაწილი ამბობს, რომ ისინი გეგმავენ ამერიკის მოთხოვნების შესრულებას და ირანთან ვაჭრობას წყვეტენ. თუმცა სხვა ევროპულმა ლიდერებმა აღნიშნეს, რომ ისინი ამერიკის საწინააღმდეგო ნაბიჯებს გადადგამენ, რათა სანქციების ეფექტი შეასუსტონ.
საკუთარ გამოსვლაში პომპეომ აღნიშნა, რომ სანქციების განახლებასთან ერთად, ამერიკის ევროპელ მოკავშირეთა ნაწილს „ფინანსურ და ეკონომიკურ სირთულეებთან“ გამკლავება მოუწევთ.
„ჩვენ მზად ვართ მოვისმინოთ თქვენი წუხილი. თუმცა უნდა იცოდეთ, რომ ჩვენ მათ, ვინც ირანთან აკრძალულ საქმიანობას ეწევა, პასუხს მოვთხოვთ“, - თქვა პომპეომ.
"ამერიკის სანქციების მრავალმხრივი ჩართულობა ირანზე ეფექტური ზეწოლის განხორციელებისთვის მთავარია"- ამბობს დემოკრატიის დაცვის ფონდის მკლევარი, ბენჰამ ტალებლუ.
„დასავლეთს რამდენიმე ათწლეული დაჭირდა „ერთიანი ყოვლისმომცველი სამოქმედო გეგმის მისაღებად (ირანის ბირთვული შეთანხმება). დიდი დრო დაჭირდება ირანის პრობლემების რეალურ გადაჭრას“, - ამბობს ტალებლუ.
პომპეოს მოთხოვნათა სია მრავალმხრივია და ის ასახავს ტრამპის ადმინისტრაციის დიდი ხნის კრიტიკას ირანის ბირთვული შეთანხმების მიმართ.
პომპეოს თქმით, ირანმა „დადასტურებულად უარი უნდა თქვას“ ბირთვულ იარაღზე, „განუსაზღვრელი ვადით“. მან უნდა შეწყვიტოს ურანის გამდიდრება და არ მიჰყოს ხელი პლუტონიუმის გადამუშავებას. მან უნდა მისცეს „ატომური იარაღის საერთაშორისო სააგენტოს“ წვდომა ქვენაში ყველა პუნქტზე, უნდა შეწყვიტოს, ბალისტიკური რაკეტების გავრცელება და გაათავისუფლოს ყველა ამერიკის მოქალაქე, ასევე ამერიკის "პარტნიორების და მოკავშირეების მოქალაქეები".
პომპეომ ირანისგან ასევე მოითხოვა ახლო აღმოსავლეთში სამხედრო დაჯგუფებების დახმარებაზე უარის თქმა, მათ შორის ლიბანში ჰეზბოლას, პალესტინის ჰამასის, იემენში ჰუთის ამბოხებულების და ავღანეთში თალიბანის მხარდაჭერის შეწყვეტა.
თეირანს პომპეოს გამოსვლისთვის ჯერ არ უპასუხია. თუმცა მიმომხილველები ამბობენ, რომ ამერიკის მოთხოვნებს ირანი ნეგატიურად შეხვდება, რადგან მათი შესრულების შეთხვევაში ირანის რეგიონული როლი მთლიანად შეიცვლება.
„ყოველმხრივ ჩანს, რომ ეს სტრატეგია წარუმატებლობისთვის განკუთვნილი უფროა ვიდრე წარმატებისთვის. პომპეოს მოთხოვნები მოლაპარაკებების განახლების წინააღმდეგ არის გაწერილი“, - ამბობს ტრიტა ფარსი, ირანულ-ამერიკული საბჭოს პრეზიდენტი.
Facebook Forum