ამერიკის ადმინისტრაციამ კონგრესს ბიუჯეტის პროექტი წარუდგინა, რომელიც კონგრესმა 1 ოქტომბრამდე უნდა განიხილოს და მიიღოს. პროექტის თანახმად, მნიშვნელოვნად იზრდება ამერიკის თავდაცვისთვის გამოყოფილი თანხები და დრამატულად მცირდება სახელმწიფო დეპარტამენტის ბიუჯეტი, რაშიც საერთაშორისო დახმარებების სააგენტოებიც შედის.
მიიღებს თუ არა კონგრესი ამ კანონპროექტს და როგორ შეიძლება აისახოს ეს ბიუჯეტი საქართველოსთვის გამოყოფილ დახმარებაზე? ამ თემებზე კონგრესის ბიბლიოთეკის მკვლევარს პოლ ქრეგოს ია მეურმიშვილი ესაუბრა. დოქტორი ქრეგო საქართველოს 1970-ანი წლებიდან სწავლობს.
როგორია ამერიკის ბიუჯეტის შემუშავების პროცესი?
თუ ყველაფერი კანონზომიერად მიდის, როგორც წესი, პრეზიდენტი ამზადებს ბიუჯეტს, რომელიც ძალიან დიდი დოკუმენტია. წელს ის ძალიან დიდი არ ყოფილა. ბიუჯეტი ჯერ წარმომადგენელთა პალატაში რამდენიმე კომიტეტს ეგზავნება და შემდეგ, ბიუჯეტის კანონპროექტი სენატში მიდის. სენატი, როგორც წესი, საკუთარ ვერსიას იმუშავებს. ამის შემდეგ ორი პალატის მიერ მიღებული ბიუჯეტის შეჯერება ხდება, რის შემდეგაც მას პრეზიდენტი აწერს ხელს და ბიუჯეტი ამით მტკიცდება.
2016 წელს არა-სამხედრო დახმარება $50 მილიონი იყო. 2018 წლის ბიუჯეტის პროექტში კი ეს თანხა 34 მილიონია.პოლ ქრეგო
თუმცა, ბოლო წლებში ბიუჯეტის პროცესი არც ისე კარგად მიმდინარეობდა. ობამა დემოკრატი იყო, კონგრესში უმრავლესობა რესპუბლიკელებს ჰქონდათ. იმის გამო, რომ მათ განსხვავებული საბიუჯეტო პრიორიტეტები ჰქონდათ, ბიუჯეტის მიღება რთულდებოდა. ისინი ხშირად განგრძობით რეზოლუციას იღებდნენ, ანუ სააგენტოებს იმ ოდენობის ბიუჯეტი ეძლეოდათ - მოკლე ვადის განმავლობაში - რაც მათ წინა წელს იმავე პერიოდის განმავლობაში ჰქონდათ.
წელს პრეზიდენტის მიერ წარმოდგენილ ბიუჯეტში ზოგიერთი სააგენტოს დაფინანსება მნიშვნელოვნადაა შემცირებული. სახელმწიფო დეპარტამენტს, მაგალითად, დაახლოებით 30 პროცენტით უმცირდება ბიუჯეტი. რას ფიქრობთ ამაზე?
ჩვენი საუბრის კონტქსტში ყველაზე მნიშვნელოვან ის არის, რომ ეს ბუჯეტი სახელმწიფო დეპარტამენტის დაფინანსებას დრამტულად კვეცავს. ის საგარეო დახმარებების პროგრამების დაფინანსებას, მსოფლიოს მასშტაბით, 20, 30 40 პროცენტით შემცირებას ითვალისწინებს. ეს იმას ნიშნავს, რომ ბევრი პროგრამა, რომელიც ამ თანხებზეა დამოკიდებული, ან დაიხურება, ან მათ დაფინანსების სხვა წყაროები უნდა იპოვონ.
ბიუჯეტის საკითხი ბოლომდე გარკვეული არ არის. ჩვენმა თავდაცვის მდივანმაც კი თქვა, რომ საერთაშორისო დახმარების შემცირება თავდაცვის ხარჯების გაზრდას გამოიწვევს იმიტომ, რომ დიპლომატიის და ხალხთაშორისი ურთიერთობების დასუსტება სამხედრო ძალებს პრობლემებს შეუქმნის.პოლ ქრეგო
თქვენ საქართველოს დიდი ხანია სწავლობთ...
დიახ! საქართველოს შესწავლა 40 წლის წინ დავიწყე.
დამტკიცების შემთხვევაში, რა შედეგს მოიტანს ეს ბიუჯეტი საქართველოსთვის?
2016 და 2018 წლის ბიუჯეტები რომ შევადაროთ, რაშიც სამხედრო დახმარება არ შედის...
სამხედრო დახმარების თანხა, ალბათ, თავდაცვის დეპარტამენტის ბიუჯეტიდან გამოვა და არა სახელმწიფო დეპარტამენტის.
დიახ. სამწუხაროდ სამხედრო დახმარება საქართველოს ეკონომიკის განვითარებას ხელს ვერ შეუწყობს. როცა ქვეყანას სამხედრო დახმარებას ვაძლევთ, ეს თანხები ამერიკულ კონტრაქტორებთან უნდა დაიხარჯოს.
2016 წელს არა-სამხედრო დახმარება $50 მილიონი იყო. 2018 წლის ბიუჯეტის პროექტში კი ეს თანხა 34 მილიონია. გასაკვირია ის, რომ სახელმწიფო მდივან რექს ტილერსონს ამ დრომდე არ გამოუთქვამს წინააღმდეგობა მისი სააგენტოსთვის ბიუჯეტის ასეთ შემცირებას. ჩნდება შთაბეჭდილება, რომ ის საკუთარ დეპარტამენტს არ იცავს.
იმის ერთი მაგალითი რომ მოვიყვანო, თუ როგორ იხარჯება USAID-ის ფული, გეტყვით, რომ თელავში, არის პროგრამა, რომელიც შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანებს ტექნიკურ განათლებას აწვდის. არ მგონია USAID დიდ თანხას ხარჯავდეს ამ პროგრამაში, მაგრამ მცირედი დახმარების მოკლებაც კი მასზე დიდ უარყოფით გავლენას იქონიებს.
ამერიკის ვიცე პრეზიდენტი მაიკ პენსი თვის ბოლოს საქართველოში ჩავა..
მოკლე ვიზიტით.
დიახ, ვიზიტი მოკლეა, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანი. თქვენი აზრით, რა მოლოდინი უნდა ჰქონდეს საქართველოს ამ ვიზიტიდან?
გამომდინარე იქიდან, რომ ის თბილისში ნატოს პროგრამის ფარგლებში ჩადის, უნდა დავასკვნათ, რომ მთავარი აქცენტი სამხედრო თანამშრომლობაზე გაკეთდება. ის საქართველოზე ბევრ კარგ რამეს იტყვის და პრეზიდენტ გიორგი მარგველაშვილს და პრემიერ მინისტრ გიორგი კვირიკაშვილს შეხვდება.
იმედი მაქვს, რომ ქართველები მას ამ თანხებზე დაელაპარაკებიან და ჰკითხავენ, თუ რას ნიშნავს ასეთი შეკვეცა. თუმცა, უნდა გვახსოვდეს, რომ მას შემდეგ, რაც ბიუჯეტის განხილვაში კონგრესში საქართველოს მეგობრები ჩაერევიან, ეს თანხა, სავარაუდოდ, გაიზრდება.
ბიუჯეტის საკითხი ბოლომდე გარკვეული არ არის. ჩვენმა თავდაცვის მდივანმაც კი თქვა, რომ საერთაშორისო დახმარების შემცირება თავდაცვის ხარჯების გაზრდას გამოიწვევს იმიტომ, რომ დიპლომატიის და ხალხთაშორისი ურთიერთობების დასუსტება სამხედრო ძალებს პრობლემებს შეუქმნის.
ვიცე პრეზიდენტთან ბიუჯეტზე საუბარი რამდენად გამართლებული იქნება ასეთი მაღალი დონის ვიზიტის დროს?
ჩვეულებრივ არა. მაგრამ როცა კამერები და ჟურნალისტები გავალენ, მაშინ შეიძლება რაღაცის თქმა. საბედნიეროდ, საქართველოს ლიდერებმა ინგლისური ყველამ იცის და იმედი მაქვს ვინმე ჰკითხავს ვიცე პრეზიდენტს, თუ რატომ იკვეცება ბიუჯეტი ასე დრამატულად.
თუმცა, არ უნდა დაგვავიწყდეს ის, რომ დაბალ დონეზე ამ თემაზე საუბარი მიმდინარეობს. ჩვენი კანონმდებლები საქართველოში ხშირად ჩადიან და ორ ქვეყანას შორის დიალოგი უწყვეტად მიმდინარეობს.
Facebook Forum